بررسی تاثیر محیط کلاس درس بر کارکردهای شناختی و عاطفی و عملکرد تحصیلی دانش آموزان

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر محیط فیزیکی کلاس درس بر سه بعد اساسی یادگیری شامل کارکردهای شناختی (تمرکز، حافظه و حل مسئله)، وضعیت عاطفی کاهش اضطراب و افزایش انگیزش و عملکرد تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه انجام شد. مطالعه حاضر به روش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بر روی ۸۰ دانش آموز (۴۰) نفر گروه آزمایش و ۴۰ نفر گروه (کنترل در شهر کرمانشاه اجرا گردید. محیط فیزیکی کلاسهای گروه آزمایش با اعمال مداخلاتی شامل بهینه سازی سیستم روشنایی، استانداردسازی نور طبیعی و مصنوعی، رنگ آمیزی دیوارها با رنگهای سرد (آبی و سبز (روشن)، تجهیز کلاس به مبلمان ارگونومیک قابل تنظیم، ایجاد فضای سبز و بهبود سیستم تهویه هوا به مدت ۶ ماه مورد بهسازی قرار گرفت. دادهها با استفاده از پرسشنامههای استاندارد عملکرد تحصیلی فام و تیلور، اشتیاق تحصیلی فردریکز و همکاران، خودکارآمدی تحصیلی موریس، آزمونهای شناختی کامپیوتری و دستگاههای سنجش فیزیولوژیک جمع آوری و با روشهای آماری تحلیل واریانس، رگرسیون و مدل سازی معادلات ساختاری تحلیل شدند. یافتههای پژوهش نشان داد که محیط فیزیکی مطلوب به صورت معناداری (۰,۰۰۱>p) موجب بهبود کارکردهای شناختی با اندازه اثر ۰.۲۲، وضعیت عاطفی با اندازه اثر ۰.۲۵ و عملکرد تحصیلی با اندازه اثر ۰.۲۸ شده است. تحلیل مسیر نیز نشان داد که محیط فیزیکی هم به صورت مستقیم (ضریب مسیر - ۰۲۵) و هم از طریق متغیرهای واسطهای کارکردهای شناختی و وضعیت عاطفی بر عملکرد تحصیلی تاثیر دارد. در بررسی جزئیتر مشخص شد که نور طبیعی و رنگهای سرد با ضریب بتای ۰.۳۸ و ۰.۲۷ به ترتیب بیشترین تاثیر را بر عملکرد شناختی داشته. همچنین طراحی ارگونومیک فضای کلاس از طریق افزایش تعاملات اجتماعی (۲۸.۴۵) در مقابل ۲۲.۳۴ در گروه کنترل، کاهش خستگی جسمی (۱۵.۲۳) در مقابل (۱۹.۵۶) و افزایش انگیزش درونی، منجر به بهبود پیشرفت تحصیلی (۸۲.۳۴) در مقابل ۷۴.۵۶ شده است.

کلیدواژه ها:

محیط کلاس درس ، کارکردهای شناختی و عاطفی ، عملکرد تحصیلی