تاثیر خودآگاهی در کاهش اضطراب امتحان در دانش آموزان

اضطراب به عنوان یکی از رایج ترین اختلالات روان شناختی در دوران تحصیل، تاثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی، یادگیری و رشد اجتماعی دانش آموزان دارد. این اختلال در محیط آموزشی می تواند منجر به افت تمرکز، کاهش اعتماد به نفس، افت عملکرد تحصیلی و بروز مشکلات ارتباطی گردد. از سوی دیگر، تحقیقات روان شناسی مثبت گرا و علوم تربیتی در سال های اخیر نشان داده اند که مهارت های هیجانی به ویژه خودآگاهی نقش تعیین کننده ای در پیشگیری و کاهش اضطراب ایفا می کنند. خودآگاهی به عنوان توانایی فرد در شناسایی و درک هیجانات، افکار و رفتارهای خویش، بستری فراهم می آورد تا دانش آموزان بتوانند نسبت به موقعیت های تنش زا واکنش های سالم تر و کارآمدتری بروز دهند.مرور مطالعات انجام شده در حوزه روان شناسی آموزشی نشان می دهد که آموزش مهارت های خودآگاهی از طریق روش هایی همچون برنامه های مدرسه محور، آموزش مهارت های زندگی، مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی (Mindfulness)، و کارگاه های هوش هیجانی، به شکل معناداری در کاهش اضطراب، افزایش تاب آوری، تقویت مهارت حل مسئله و بهبود روابط اجتماعی دانش آموزان موثر بوده است. این شواهد حاکی از آن است که خودآگاهی نه تنها به کنترل اضطراب کمک می کند، بلکه نقشی کلیدی در ارتقای سلامت روان، افزایش انگیزش تحصیلی و رشد شخصیت دانش آموزان ایفا می نماید.مقاله حاضر با رویکرد مروری به تحلیل یافته های نظری و تجربی موجود در حوزه ارتباط بین خودآگاهی و کاهش اضطراب دانش آموزان می پردازد. نتایج این بررسی ها بیانگر آن است که ادغام آموزش خودآگاهی در نظام آموزشی، می تواند رویکردی پیشگیرانه و مداخله ای کارآمد برای بهبود سلامت روانی دانش آموزان باشد. در نهایت، این مرور تاکید دارد که ارتقای مهارت خودآگاهی باید به عنوان یکی از سیاست های محوری آموزش و پرورش مورد توجه قرار گیرد تا از یک سو به کاهش اضطراب و مشکلات روانی کمک شود و از سوی دیگر، زمینه برای یادگیری پایدار، توسعه شخصیتی و اجتماعی دانش آموزان فراهم گردد.

کلیدواژه ها:

خودآگاهی ، اضطراب ، دانش آموزان ، هوش هیجانی ، سلامت روان ، ذهن آگاهی ، تاب آوری ، عملکرد تحصیلی