تحلیل و دسته بندی ساختاری و محتوایی کتیبه های نقاشی موجود در معماری اسلامی ایران تا پایان دوره تیموری

  • سال انتشار: 1404
  • محل انتشار: دومین دوره همایش ملی دوسالانه خوشنویسی
  • کد COI اختصاصی: AUICPCONF03_015
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 58
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مژده سالاری

کارشناس ارشد هنر اسلامی دانشگاه هنر اصفهان

بهاره تقوی نژاد

دانشیار گروه صنایع دستی دانشکده صنایع دستی دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

شکوه و زیبایی معماری ایران به ویژه در دوران اسلامی به تزیین و آرایش آن بستگی دارد و کتیبه نگاری روش مهمی از تزیین در معماری اسلامی است که علاوه بر جنبه زیبایی و تزیینی همچون سندی تاریخی و نشانی از فرهنگ هنر و ادب مردمان یک منطقه است. همواره عواملی مانند نیروی انسانی، مواد و مصالح، دین و مذهب، حکومت در روند تغییر تزیینات معماری تاثیرگذار بوده است و مهمترین عامل در شیوه های اجرایی کتیبه سازی مواد و مصالح استفاده شده در ساخت کتیبه ها. هدف پژوهش حاضر که به روش توصیفی و تحلیلی انجام شده؛ شناسایی و طبقه بندی قلم های خوشنویسی مضمون کتیبه های نقاشی موجود در معماری اسلامی ایران از آغاز اسلام تا پایان دوره تیموری و دستیابی و شناخت شیوههای کتیبه نگاری این دوران است. بر این اساس ۳۹ کتیبه نقاشی در این محدوده مکانی و زمانی به روشهای کتابخانه ای و میدانی مورد مطالعه قرار گرفته است و بر اساس اطلاعات به دست آمده مضمون آثار را در ۳ گروه مذهبی، تاریخی و ادبی و قلمهای خوشنویسی مورد استفاده در آثار را در ۲ گروه کوفی و ثلث و قالب آنها را در ۲ گروه یکپارچه و قاب بندیهای مجزا دسته بندی کرد. نتایج حاصل نشان میدهد مضامین کتیبه های نقاشی این دوران بیشتر مذهبی بوده و رایج ترین قلم خوشنویسی آن کوفی است. نیمی از آثار به صورت واحد و یکپارچه و نیمی دیگر به صورت قاب بندیهای مجزا نقاشی شده اند. بیشتر آثار با رنگ متن لاجورد بر زمینه سفید اجرا شده و تزیینات کمتری در متن زمینه دارند.

کلیدواژه ها

معماری اسلامی, ایران, کتیبه های نقاشی, قلمهای خوشنویسی

مقالات مرتبط جدید

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.