بررسی نقش هوش هیجانی معلمان در مدیریت کلاس و پیشگیری از چالش های آموزشی و بی انگیزگی دانش آموزان

نظام آموزشی در هر جامعه ای یکی از مهم ترین بسترهای رشد و پرورش نسل آینده به شمار می آید و موفقیت آن در گرو کارآمدی معلمان و کیفیت تعامل آنان با دانش آموزان است. معلم نه تنها نقش انتقال دهنده دانش را بر عهده دارد، بلکه به عنوان یک الگوی رفتاری و عاطفی نیز شناخته می شود که می تواند فضای روانی و اجتماعی کلاس را شکل دهد. در این میان، توانایی معلم در درک و مدیریت هیجانات خود و دیگران، که در قالب «هوش هیجانی» تعریف می شود، جایگاهی محوری در مدیریت کلاس و ایجاد محیطی پویا و انگیزه بخش دارد. پژوهش های متعدد نشان داده است که هوش هیجانی یکی از عوامل کلیدی در موفقیت معلمان است، چرا که فراتر از مهارت های علمی و روش های تدریس، مهارت های هیجانی و اجتماعی آنان، به طور مستقیم بر کیفیت یادگیری دانش آموزان تاثیر می گذارد. کلاس درس یک محیط صرفا آموزشی نیست، بلکه عرصه ای است برای تعاملات پیچیده عاطفی، اجتماعی و شناختی. در چنین فضایی، بروز چالش هایی همچون بی انگیزگی دانش آموزان، مشکلات رفتاری، تعارض های فردی و گروهی، اضطراب های تحصیلی و حتی پرخاشگری امری طبیعی است. اگر معلم از توانایی لازم در مدیریت این هیجانات برخوردار نباشد، احتمال افزایش تنش در کلاس و کاهش کیفیت یادگیری بسیار بالا خواهد بود. در مقابل، معلمی که دارای هوش هیجانی بالاست، می تواند با شناخت دقیق احساسات خود، کنترل واکنش های هیجانی و همدلی با دانش آموزان، فضایی امن و آرام ایجاد کند و از بروز بسیاری از مشکلات رفتاری و آموزشی پیشگیری نماید. این توانایی نه تنها به بهبود مدیریت کلاس منجر می شود، بلکه زمینه را برای افزایش علاقه، انگیزه و مشارکت دانش آموزان در فعالیت های یادگیری فراهم می آورد. یکی از مهم ترین ابعاد هوش هیجانی معلمان، خودآگاهی و خودتنظیمی است. معلمی که نسبت به احساسات خود آگاهی دارد، می تواند استرس ها و فشارهای محیطی را بهتر مدیریت کند و مانع انتقال هیجانات منفی به دانش آموزان شود. همچنین، همدلی به عنوان یکی دیگر از مولفه های هوش هیجانی، به معلم این امکان را می دهد که شرایط روحی و عاطفی دانش آموزان را درک کرده و پاسخ های مناسب تری ارائه دهد. این رویکرد نه تنها از بی انگیزگی دانش آموزان جلوگیری می کند، بلکه آنان را به فردی فعال، مسئولیت پذیر و علاقه مند به یادگیری تبدیل می سازد. در این پژوهش که به شیوه مروری و با مطالعه کتابخانه ای و مراجعه به مقاله ها و تحقیق های چاپ شده و مطالب دیجیتالی گرد آوری شده است و سعی بر آن شده که به بررسی رابطه کمال گرایی تحصیلی با فرسودگی تحصیلی و سلامت روان دانش آموزان پرداخته شود. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که هوش هیجانی معلمان نقش اساسی در ایجاد محیط کلاس مثبت، انگیزه بخش و تعاملی دارد و با توانایی در درک و مدیریت هیجانات خود و دانش آموزان، می تواند از بروز چالش های آموزشی و بی انگیزگی جلوگیری کرده و کیفیت یاددهی یادگیری را به طور چشمگیری ارتقا دهد.

کلیدواژه ها:

هوش هیجانی ، مدیریت کلاس ، انگیزه ، یادگیری ، دانش آموزان.