بررسی رابطه کمال گرایی تحصیلی با فرسودگی تحصیلی و سلامت روان دانش آموزان

نظام های آموزشی امروز بیش از هر زمان دیگری بر موفقیت تحصیلی و دستاوردهای علمی دانش آموزان تاکید دارند و این امر سبب شده است که فشارهای روانی و انتظارات بالای خانواده ها و معلمان، نقش تعیین کننده ای در تجربه ی تحصیلی نوجوانان ایفا کند. در این میان، پدیده ی کمال گرایی تحصیلی به عنوان یکی از عوامل مهم روان شناختی، تاثیر قابل توجهی بر مسیر رشد و پیشرفت دانش آموزان دارد. کمال گرایی، در اصل، تمایل به تعیین استانداردهای بالا و تلاش مداوم برای رسیدن به آن هاست، اما هنگامی که این گرایش از حالت طبیعی و سازنده خود خارج شود، می تواند به پیامدهای منفی جدی همچون فشار روانی، اضطراب، فرسودگی تحصیلی و اختلال در سلامت روان منجر گردد. در محیط آموزشی، دانش آموزان اغلب خود را در معرض مقایسه های پی درپی، انتظارات فزاینده و ترس از شکست می بینند؛ عواملی که زمینه ساز بروز کمال گرایی افراطی و پیامدهای منفی آن می شوند. فرسودگی تحصیلی، مفهومی است که در سال های اخیر توجه پژوهشگران و روان شناسان آموزشی را به خود جلب کرده و بیانگر حالتی از خستگی شدید عاطفی، کاهش انگیزه، احساس بی ارزشی و فاصله گرفتن از فعالیت های آموزشی است. دانش آموزانی که به دلیل کمال گرایی مداوم، تلاش دارند همواره بهترین باشند و کوچک ترین خطا را شکست تلقی می کنند، بیش از دیگران مستعد تجربه ی فرسودگی تحصیلی هستند. این دانش آموزان ممکن است در ابتدا با شور و انرژی فراوان مسیر تحصیلی خود را آغاز کنند، اما در بلندمدت به دلیل فشارهای روانی و انتظارات بالا، دچار خستگی ذهنی و عاطفی می شوند که این امر در نهایت بر عملکرد تحصیلی و سلامت روان آن ها تاثیر منفی می گذارد. سلامت روان دانش آموزان به عنوان یکی از ارکان اصلی رشد متوازن و شکوفایی استعدادها، اهمیت ویژه ای دارد. سلامت روان تنها به معنای نبود بیماری روانی نیست، بلکه شامل توانایی سازگاری با فشارهای زندگی، حفظ تعادل هیجانی، اعتماد به نفس، انگیزه ی یادگیری و روابط اجتماعی سالم نیز می شود. کمال گرایی تحصیلی اگرچه در سطحی معتدل می تواند محرکی برای تلاش بیشتر و دستیابی به اهداف آموزشی باشد، اما در صورت افراطی شدن با ایجاد استرس، اضطراب، احساس ناکافی بودن و ترس از شکست، سلامت روان دانش آموزان را تهدید می کند. در این پژوهش که به شیوه مروری و با مطالعه کتابخانه ای و مراجعه به مقاله ها و تحقیق های چاپ شده و مطالب دیجیتالی گرد آوری شده است و سعی بر آن شده که به بررسی رابطه کمال گرایی تحصیلی با فرسودگی تحصیلی و سلامت روان دانش آموزان پرداخته شود. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که کمال گرایی تحصیلی، به ویژه نوع ناسازگار آن، با افزایش فشار روانی و فرسودگی تحصیلی ارتباط مستقیم دارد و سلامت روان دانش آموزان را تحت تاثیر قرار می دهد، بنابراین توجه به مدیریت کمال گرایی و تقویت مهارت های مقابله ای دانش آموزان برای حفظ سلامت روان و بهبود عملکرد تحصیلی ضروری است.

کلیدواژه ها:

کمال گرایی ، فرسودگی ، سلامت روان ، دانش آموزان ، سلامتی.