روایت باورها و کنش های نسل Z نسبت به نابرابری (مورد مطالعه: شهروندان خمینی ‎شهر اصفهان)

نابرابری اجتماعی، به عنوان تفاوت در جایگاه های اجتماعی میان گروه های جمعیتی مختلف (مانند طبقات اجتماعی، کاست ها یا گروه های سنی) تعریف می شود. مطالعات پیشین نشان داده اند که ادراک افراد از عدالت اجتماعی موجود و شیوه توزیع درآمد و منابع، برآمده از نظام باورهای ذهنی خاص آنان است. هدف این پژوهش، واکاوی دقیق ادراک نسل Z از نابرابری های موجود در جامعه ایران است. این مطالعه با رویکرد کیفی و بهره گیری از روش تحلیل مضمون در سال ۱۴۰۲ در خمینی شهر اصفهان انجام شد. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با ۱۶ نفر از متولدین سال های ۱۳۷۷ تا ۱۳۸۷ که ساکن این شهر بودند گردآوری شد. انتخاب مشارکت کنندگان با استفاده از نمونه گیری در دسترس و هدفمند و با رعایت حداکثر تنوع در سن، جنسیت و پایگاه اجتماعی–اقتصادی صورت گرفت و فرایند نمونه گیری تا دستیابی به اشباع نظری ادامه یافت. تحلیل داده ها با روش «تحلیل مضمون» بر پایه الگوی شش مرحله ای براون و کلارک انجام شد. یافته ها نشان داد مشارکت کنندگان شرایط حاکم بر جامعه را تبعیض آمیز، به ویژه علیه زنان، ارزیابی می کنند و توزیع ثروت و دسترسی به موقعیت ها و مناصب را ناعادلانه می دانند. از نظر آنان، فقدان شایسته سالاری در انتصاب ها و تخصیص پاداش ها و نیز سلطه قوانین و هنجارهای تبعیض آمیز، از ریشه های اصلی وضعیت موجود است. تبعیض ها پیامدهایی چندسطحی در حوزه های اقتصادی (فقر، فاصله طبقاتی، بیکاری)، اجتماعی (کاهش اعتماد و سرمایه اجتماعی، تعارضات و مهاجرت) و فردی–روانی (احساس ناکامی، اضطراب و افسردگی) بر جای گذاشته و به بروز طیفی از واکنش ها انجامیده است؛ از کنش های فعال (اعتراض، آگاه سازی، پیگیری حقوقی) تا کنش های منفعلانه (سکوت، پذیرش، دلسردی از دادخواهی). درمجموع، نتایج نشان می دهد نسل Z با تجربه مکرر تبعیض ساختاری و فرهنگی، برداشتی انتقادی از عدالت اجتماعی دارد که جهت گیری های ارزشی و کنش های فردی و جمعی آنان را متاثر می سازد.

کلیدواژه ها:

Generation Z ، Social Inequality ، Discrimination ، Perception of Justice ، Thematic Analysis. ، نسل Z ، نابرابری اجتماعی ، تبعیض ، ادراک عدالت ، تحلیل مضمون