طبیعت و امر قدسی در شعر سهراب سپهری: امکان هایی برای رابطه پایدار انسان ایرانی و محیط زیست

فعالیت های بشر، به ویژه از نیمه دوم سده هجدهم، تاثیراتی بسیار مخرب بر زمین گذاشته است. افزایش غلظت دی اکسید کربن در جو زمین، خشک شدن بسیاری از تالاب ها و رودخانه ها، و انقراض بسیاری از گونه های حیات وحش از نتایج روندی است که، اگر ادامه یابد، نتیجه ای جز نابودی کامل زیست کره نخواهد داشت. وضعیت محیط زیستی در ایران نیز مناسب نیست و در این زمینه با مسائل متعددی روبه رو هستیم: آلودگی آب های سطحی و زیرزمینی، خشک شدن تالاب ها، دریاچه ها و رودخانه ها؛ فروافت منابع آب زیرزمینی، آلودگی هوا، کاهش تنوع زیستی، افزایش شدت وقوع سیل و خشکسالی، فرونشست زمین، فرسایش خاک و کاهش وسعت جنگل ها. در پاسخ به وضعیت کنونی کشور در زمینه مسائل و بحران های محیط زیستی، می توان از فرهنگ غنی شعر و ادبیات فارسی در جهت شناخت بیشتر مردم از وضعیت محیط زیست، افزایش حساسیت های محیط زیستی، تقویت فرهنگ حفاظت از محیط زیست و بهبود اخلاق محیط زیستی گام برداشت. این امر در آغاز از طریق شناسایی بن مایه های بوم گرایی در شعر و ادبیات ایرانی و سپس تقویت و ترویج آن در ادبیات معاصر امکان پذیر است. بر این اساس، در این مقاله، ضمن تشریح مبانی نظری ادبیات و شعر محیط زیستی و نقد بوم گرا و اهمیت آن در شرایط کنونی کشور، با اشاره به ارتباط میان طبیعت و امر مقدس در شعر سهراب سپهری، امکان های بهره مندی از شعرهای او و همچنین شعر فارسی را در جهت تاثیر بر مخاطبان در حیطه محیط زیست مطرح کرده ایم.

کلیدواژه ها:

محیط زیست ، ادبیات محیط زیستی ، شعر محیط زیستی ، امر مقدس ، سهراب سپهری