بررسی رابطه میان شیوه های ارزشیابی آموزشی و انگیزش درونی ، خلاقیت و خودکارآمدی یادگیرندگان

ارزشیابی آموزشی به عنوان یکی از مهم ترین عناصر فرآیند یاددهی-یادگیری نقش اساسی در تعیین کیفیت و اثربخشی آموزش دارد. شیوه های مختلف ارزشیابی می توانند تاثیرات متفاوتی بر عوامل روانشناختی یادگیرندگان از جمله انگیزش درونی، خلاقیت و خودکارآمدی آنان داشته باشند. انگیزش درونی، که ناشی از علاقه و رضایت شخصی در انجام فعالیت ها است، به عنوان یکی از پیش نیازهای اصلی یادگیری موثر شناخته می شود و نقش مهمی در توسعه مهارت های خلاقانه ایفا می کند. خلاقیت نیز به عنوان توانایی نوآوری و حل مسائل به روش های نو و بدیع، برای یادگیرندگان و نظام های آموزشی اهمیت زیادی دارد، چرا که یادگیری تنها به حفظ کردن اطلاعات محدود نمی شود بلکه نیازمند تفکر انتقادی و نوآوری است. خودکارآمدی به باور فرد نسبت به توانایی های خود در انجام موفقیت آمیز وظایف یادگیری اشاره دارد و افزایش آن می تواند به بهبود عملکرد تحصیلی و انگیزش درونی کمک کند. مطالعات نشان داده اند که شیوه های ارزشیابی سنتی، مانند آزمون های چندگزینه ای و کتبی، ممکن است انگیزش درونی را کاهش دهند و خلاقیت را محدود کنند، چرا که بیشتر بر حفظیات تاکید دارند و فضایی برای بروز نوآوری فراهم نمی آورند. در مقابل، ارزشیابی های مبتنی بر پروژه، خودارزیابی و ارزشیابی همسالان، می توانند با افزایش مشارکت فعال یادگیرنده، انگیزش درونی و اعتماد به نفس او را تقویت کرده و فضای مناسبی برای ظهور خلاقیت ایجاد کنند. همچنین، این شیوه های ارزشیابی امکان بازخورد سازنده و مداوم را فراهم می آورند که نقش مهمی در تقویت خودکارآمدی دارد.بنابراین، انتخاب و طراحی مناسب شیوه های ارزشیابی آموزشی می تواند به عنوان یکی از راهکارهای موثر در بهبود کیفیت یادگیری و رشد روانشناختی یادگیرندگان مطرح شود. پژوهش های مختلف با بهره گیری از روش های کمی و کیفی، به بررسی رابطه میان شیوه های ارزشیابی و مولفه های انگیزش درونی، خلاقیت و خودکارآمدی پرداخته اند و نتایج آن ها حاکی از آن است که استفاده از شیوه های ارزشیابی انعطاف پذیر و متنوع، می تواند به توسعه مهارت های جامع یادگیری و تقویت انگیزه های درونی کمک کند.در نهایت، توجه به این نکته ضروری است که ارزشیابی آموزشی باید فراتر از سنجش صرف دانش قرار گیرد و به تقویت ابعاد مختلف شخصیتی و مهارتی یادگیرندگان کمک نماید تا آن ها بتوانند در محیط های پیچیده و متغیر امروزی با خلاقیت و خودکارآمدی بالاتر عمل کنند.

کلیدواژه ها:

شیوه های ارزشیابی آموزشی ، انگیزش درونی ، خلاقیت ، خودکارآمدی ، یادگیرندگان.