تحلیل چندسطحی تجارت الکترونیک: از روندهای جهانی تا چالش های بومی با تاکید بر بازار ایران

تجارت الکترونیک به عنوان موتور محرکه تحول دیجیتال، نقش بی بدیلی در بازتعریف الگوهای تجاری قرن ۲۱ ایفا می کند. این پژوهش با رویکردی تحلیلی-توصیفی و با استفاده از داده های معتبر بین المللی (Statista ۲۰۲۴، eMarketer ۲۰۲۳) و ملی (مرکز آمار ایران ۱۴۰۲)، به بررسی چندسطحی این پدیده می پردازد. یافته ها نشان می دهد بازار جهانی با نرخ رشد مرکب سالانه ۱۱.۵۶٪ در مسیر بلوغ قرار دارد، درحالی که بازار ایران با رشد ۳۰٪ سالانه علیرغم چالش های ساختاری (محدودیت های پرداخت، نرخ ۲۵٪ بازگشت کالا)، ظرفیت های منحصر به فردی در بومی سازی فناوری (پلتفرم هایی مانند دیجی کالا) از خود نشان داده است. تحلیل تطبیقی مولفه های کلیدی از جمله رفتار مصرف کننده (موبایل محوری ۸۵٪ در ایران در مقابل ۶۹.۸٪ جهانی)، زیرساخت های فناورانه و چارچوب های نظری (نظریه موانع نهادی نورث)، گویای شکاف های کارکردی و راهبردی است. این مطالعه با ارائه پیشنهادات سه سطحی (سیاستی، عملیاتی و پژوهشی)، چارچوبی برای تسریع توسعه تجارت الکترونیک در اقتصادهای درحال توسعه ارائه می دهد. یافته های این پژوهش می تواند مبنای تصمیم گیری برای سیاست گذاران، فعالان صنعت و پژوهشگران قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

تجارت الکترونیک ، اقتصاد دیجیتال ، رفتار مصرف کننده ، فناوری های نوین ، بازار ایران ، سیاست گذاری ، چالش های ساختاری ، تحلیل تطبیقی