تحلیل ساختاری-کارکردی شاخص های کلیدی در هنرهای دستی معاصر ایران: مطالعه ای تطبیقی بین سنت و نوآوری

این پژوهش جامع با هدف تبیین نظام مند شاخص های کلیدی عملکرد در هنرهای دستی معاصر ایران و بررسی سیر تحول آن از منظر فنی-هنری انجام شده است. مطالعه حاضر با روش ترکیبی (تحلیل کیفی آثار و تحلیل های کمی آماری) و با بررسی ۲۰۰ نمونه از آثار پنج رشته اصلی هنرهای دستی ایران (فرش بافی، سفالگری، خاتم کاری، میناکاری و منبت کاری) به نتایج قابل توجهی دست یافته است. یافته ها نشان می دهد هنرهای دستی معاصر با کاهش معنادار استفاده از مواد طبیعی (از ۹۲% به ۴۸%، p<۰.۰۰۱)، حفظ نسبی تکنیک های اصیل (از ۸۸% به ۵۲%، p<۰.۰۰۱) و افزایش چشمگیر نوآوری در طراحی (از ۱۵% به ۶۸%، p<۰.۰۰۱) در حال گذار به الگوهای تلفیقی هستند. این پژوهش با تکیه بر نظریه «تغییر پارادایم» (Greenhalgh, ۲۰۱۹)، چهار روند کلیدی را شناسایی کرده است: ۱) تحول در مواد و مصالح، ۲) تلفیق تکنیک های سنتی و مدرن، ۳) توسعه خلاقیت در طراحی، و ۴) ظهور رویکردهای بینارشته ای. نتایج این مطالعه نه تنها چارچوبی علمی برای نقد و ارزیابی آثار معاصر فراهم می آورد، بلکه می تواند مبنای برنامه ریزی های آموزشی و سیاست گذاری های فرهنگی در حوزه هنرهای دستی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

هنرهای دستی ایران ، شاخص های عملکرد ، تحلیل تطبیقی ، تلفیق سنت و نوآوری ، مواد و تکنیک ها ، طراحی خلاق ، تحول هنری ، صنایع دستی معاصر