تحلیل رشد سکونتگاههای پیراشهری بخش جنوبی حریم کلان شهر تهران مبتنی بر داده کاوی مکانی فراگیر و محلی

رشد سکونتگاه ها و زیرساخت های پیرامون کلان شهرها پیامد توسعه ناموزون ملی، شهری شدن سریع و همگرایی جریان جمعیت و فعالیت به سمت این گونه شهرها است. اما در مقیاس محلی، نیروهای واگرای ناشی از تقاضای فزاینده برای زمین و فضا، زمینه تخریب چشم اندازهای طبیعی و تغییر پوشش و کاربری اراضی را فراهم می کنند. در این پژوهش، ابتدا با استفاده از داده های ماهواره لندست به آشکارسازی تغییرات کاربری و پوشش اراضی در سال های ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۰ در حریم جنوبی تهران پرداخته شد. سپس با استخراج قوانین انجمنی به عنوان یکی از روشهای داده کاوی، قوانین مربوط به رشد فضاهای ساخته شده در دوره ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۰ در مقیاس های فراگیر (کل منطقه) و محلی (شهرستان های منطقه) بدست آمد. در این تحلیل از معیارهای "نوع کاربری در سال ۱۳۸۰"، "فاصله از سکونتگاه های شهری و روستایی"، "فاصله از کاربری های صنعتی"، "فاصله از معابر" استفاده شده است. نتایج آشکارسازی تغییرات کاربری و پوشش، بیانگر کاهش اراضی کشاورزی و افزایش سطح فضاهای ساخته شده و نیز پیوستگی قابل توجه آن ها در سال ۱۴۰۰ است. قوانین انجمنی مربوط به رشد فضاهای ساخته شده نیز نشان داد اراضی مجاور فضاهایی ساخته شده و راه های اصلی در سال ۱۳۸۰ با میزان اطمینان بیشتری در معرض تغییر قرار گرفته اند. مقایسه قوانین استخراج شده فراگیر و محلی نشان داد میزان اشتراک قوانین فراگیر با قوانین شهرستانهای شهریار، شهر ری و رباط کریم بالای %۵۰ و در شهرستانهای اسلامشهر، شهرقدس و بهارستان کمتر از %۵۰ است.

کلیدواژه ها:

داده کاوی مکانی ، قوانین انجمنی ، فضاهای پیراشهری ، تغییرکاربری اراضی ، حریم جنوبی کلان شهر تهران