جایگاه و نقش مذهب بر نهاد آموزش و پرورش ایران

نظام آموزشی بطور عام و جایگاه تربیت دینی در ساختار نظام آموزش و پرورش بطور خاص از جمله موضوعات مهم و دوران ساز جامعه ایران معاصر می باشد که بعنوان یکی از ساختارها و زیر نظام های مهم موجود برای رشد و توسعه و رسیدن به اهداف مورد انتظار از آن در طول زمان، نیاز به پاره ای تغییر و تحول و اصلاحات را در خود احساس کرده و بر این اساس در گذر تاریخ همواره دستخوش تغییر و تحول بوده است. بر این اساس سئوالی که این پژوهش در پی پاسخ به آن می باشد، این است که جایگاه و نقش دین در سیر تاریخی نهاد آموزش ی در ایران در سه دوره تاریخی قاجار، پهلوی و انقلاب اسلامی به چه شکلی بوده؟ و در این مسیر تاریخی، تحولات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی تاثیر خود را در گذر زمان چگونه و به چه شکلی بر آن گذاشته است. برای دست یابی به این هدف از روش پژوهش تاریخی– تحلیلی بهره گرفته شد. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که مولفه های اصلی و بنیادین در نظام آموزشی امروز ایران در سه دوره فوق از تقلید گری در عصر قاجاری شروع و به اقتدار گرایی دوران پهلوی ادامه و به دین مداری دوران جمهوری اسلامی ختم می شود. مبنای تقلید گر ایی ریشه در اندیشه اصلاحی روشنفکران عصر قاجاری داشت، اقتدارگرایی حاصل انتقال آموزش و پرورش به عرصه حکومت به ویژه پهلوی اول که به نظام آموزشی به عنوان ابزار تحقق اهداف ناسیونالیستی حکومت نگاه میکرد، و دین مداری، مطالبه نظام برخاسته از انقلاب اسلامی و دولت جمهوری اسلامی است.

کلیدواژه ها:

ماهیت نظام آموزشی ایران ، سیاست های دینی ، قاجار ، پهلوی ، انقلاب اسلامی