تحلیل جرایم پزشکی در حوزه دارو و درمان با تمرکز بر مسئولیت کیفری شاغلین

این پژوهش به تحلیل جامع جرایم پزشکی در حوزه دارو و درمان با محوریت مسئولیت کیفری شاغلین بهداشتی-درمانی می پردازد. با روش توصیفی-تحلیلی و استناد به منابع فقهی، قوانین ایران و اسناد بین المللی، یافته ها نشان می دهد نظام تقنینی ایران با چالش های جدی در جرمانگاری رفتارهای نوظهور (مانند سوءاستفاده اینترنتی از نسخ نویسی و کودک آزاری روانی) مواجه است. مسئولیت کیفری پزشکان بر اساس معیارهای تقصیر حرفه ای، نقض تعهدات قراردادی و استانداردهای اخلاقی تعیین می شود، اما پراکندگی قوانین (از جمله مجازات اسلامی، تعزیرات حکومتی و قانون دارو) مانع اجرای موثر آن شده است. مطالعه تطبیقی با فقه امامیه موید برتری نظریه «تعهد به وسیله» مبتنی بر قاعده لاضرر و اتلاف نسبت به رویکردهای حقوق موضوعه است. همچنین،ضعف سازوکارهای نظارتی در کنترل داروهای مخدر و آموزش اخلاق حرفه ای به شاغلین، از عوامل افزایش جرایم دارویی است. پژوهش حاضر با تاکید بر ضرورت تدوین قانون جامع جرایم پزشکی تقویت نهادهای نظارتی (مانند سازمان غذا و دارو) و کاربست جرم شناسی بالینی (از طریق پرونده شخصیت برای متخلفان)، الگویی یکپارچه برای مسئولیت کیفری پیشنهاد می دهد. این الگو با تلفیق آموزه های فقهی و استانداردهای بین المللی، امکان کاهش خلاهای تقنینی و بهبود پاسخگویی حرفه ای را فراهم می کند .

کلیدواژه ها:

جرایم پزشکی ، مسئولیت کیفری ، دارو و درمان ، فقه امامیه ، حقوق کیفری ایران ، تعهد به وسیله ،