تحلیل کیفی تاثیر قوانین شهرداری بر توسعه کارآفرینی فضای عمومی

تحولات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در دهههای اخیر، الگوهای سنتی اشتغال و استفاده از فضاهای شهری را دگرگون کرده است. یکی از جلوههای نوظهور در این زمینه، کارآفرینی در فضاهای عمومی است که بیشتر توسط اقشار کمدرآمد و یا جوانان خالق، در قالب فعالیتهایی چون دست فروشی، کافههای سیار، فروشگاههای موقت، غرفههای خیابانی و بازارچههای فرهنگی نمایان میشود. این نوع فعالیتها نه تنها فرصتهای جدیدی برای اشتغالزایی و ارتقای عدالت اقتصادی در شهر فراهم می کنند، بلکه به تنوع کارکردهای شهری، تعاملات اجتماعی و پویایی فضاهای عمومی نیز کمک مینمایند. با این حال، قوانین و مقررات شهری اغلب با هدف حفظ نظم و بهداشت، کنترل ترافیک و جلوگیری از اشغال غیرمجاز معابر، محدودیتهایی برای فعالیت در فضاهای عمومی وضع کرده اند که در بسیاری موارد با روح نوآوری و عدالت اجتماعی در تضاد است. این مقاله با رویکردی کیفی و تحلیلی، به بررسی اثرات این قوانین بر توسعه کارآفرینی در فضاهای عمومی میپردازد و با تمرکز بر نمونههایی مانند دست فروشان و کافه های پیادهرو، سعی دارد پیچیدگیها، تناقضات و چالشهای موجود در سیاستگذاری شهری را شناسایی و تحلیل نماید. در این مقاله، ابتدا با استفاده از چارچوب نظری عدالت فضایی، کارکردهای چندگانه فضاهای عمومی و جایگاه اقتصاد غیررسمی در توسعه شهری بررسی شده است. سپس با مطالعه اسناد قانونی، تجربیات میدانی و تحلیل نمونههای شهری، پیامدهای مستقیم و غیرمستقیم مقررات شهری بر فعالیتهای کارآفرینانه غیررسمی تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد که قوانین سختگیرانه، گرچه در ظاهر با هدف ارتقای نظم و ایمنی شهری تدوین شدهاند، اما در عمل می توانند به حذف فرصتهای معیشتی، افزایش نابرابری فضایی و کاهش مشارکت اجتماعی اقشار حاشیهنشین منجر شوند. در پایان، مقاله با تبیین فرصتها و تهدیدهای این نوع فعالیتها، بر ضرورت بازنگری در سیاستهای شهری تاکید می کند و راهکارهایی چون ساماندهی انعطافپذیر، صدور مجوزهای موقت، طراحی فضاهای چندمنظوره شهری و گفت وگو با ذینفعان محلی را پیشنهاد مینماید تا بتوان میان نظم شهری و پویایی اقتصادی -اجتماعی توازن برقرار کرد.

کلیدواژه ها:

کارآفرینی شهری ، فضاهای عمومی ، قوانین شهری ، دستفروشی ، کافه های پیاده رو ، عدالت فضایی ، سیاستگذاری شهری