ارزیابی کیفیت منابع آب زیرزمینی در محدوده آبخوان مهاباد

کیفیت آبهای زیرزمینی یک عامل اساسی در ارزیابی رفاه و توسعه انسان است. در مطالعه حاضر کیفیت آبهای زیرزمینی محدوده مطالعاتی مهاباد با استفاده از برخی روش های گرافیکی (نمودار پایپر، شولر و دورو) و برخی شاخصهای ارزیابی کننده کیفیت منابع آب (شاخص کلی، شاخص نفوذپذیری، خطر شوری، خطر منیزیم و شاخص کیفیت آب زیرزمینی) مورد بررسی قرار گرفت. به این منظور ابتدا اطلاعات کیفی نمونه های آب برداشت شده از چاه های محدوده این آبخوان طی ۲۰ سال اخیر (۱۳۴۱ - ۱۴۰۸) از شرکت آب منطقه ای استان آذربایجان غربی دریافت شد. متوسط سالنه و شاخصهای آماری هر یک از عناصر و پارامترهای کیفی محاسبه گردید. بر اساس نتایج، مقدار EC در تمام بازه زمانی مورد بررسی بسیار بیشتر از مقدار مجاز استاندارد WHO و استاندارد ملی بود. مقادیر کلسیم نیز به جز سال های ۶۸۳۱ تا ۴۸۳۱ و ۲۹۳۱ و ۹۸۳۱، در دیگر سال ها بیشتر از مقادیر مجاز استاندارد WHO ولی کمتر از مقدار استاندارد ملی بودند. در این آبخوان خطر شوری و منیزیم نیز بال بوده و بر اساس این دو شاخص، وضعیت نامناسبی از آبخوان مشاهده شد. در حالی که بر اساس شاخصهای نفوذپذیری و کلی، وضعیت آبخوان مناسب ارزیابی شد. نمودار کموگراف نیز نشان داد که روند کلی وضعیت شوری در آبخوان مهاباد از نوع افزایشی است. در نهایت بر اساس محاسبات شاخص GQI کیفیت آب زیرزمینی محدوده آبخوان مهاباد، در ۷۵.۲ درصد از سطح منطقه دارای کیفیت ضعیف و در ۹۱.۹ درصد نیز دارای کیفیت خوب مشاهده شد. تشویق به اجرای روش هایی مانند تناوب زراعی، آبیاری دقیق و استفاده بهینه از آب می تواند به طور قابل توجهی از ورود آلاینده ها به مخازن آب زیرزمینی بکاهد.

کلیدواژه ها:

پایپر ، خطر منیزیم ، کیفیت آبخوان ، مهاباد ، GQI