بررسی نقش واسطه ای همدلی در رابطه بین هویت اخلاقی و مهارگری تلاشگر با رفتارهای ضداجتماعی در نوجوانان

هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش واسطه ­ای همدلی در رابطه بین هویت اخلاقی و مهارگری تلاشگر با رفتارهای ضداجتماعی در دانش­آموزان دبیرستانی شهر شیراز بود. جامعه آماری تمامی دانش ­آموزان مقطع متوسطه دوم شهر شیراز  در سال تحصیلی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ بودند که از این جامعه، نمونه­ ای به حجم ۵۶۷ نفر به روش تصادفی خوشه ­ای چند مرحله ­ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش پرسشنامه­ های هویت اخلاقی آکینو و رید (۲۰۰۲)، پرسشنامه مهارگری تلاشگر الیس و رتبارت (۲۰۰۱)، پرسشنامه همدلی تورنتو (۲۰۰۹) و پرسشنامه رفتارهای ضداجتماعی بارت و دونلان  (۲۰۰۹) بودند که در میان افراد نمونه توزیع گردید. ارزیابی مدل پیشنهادی با استفاده از تحلیل مسیر و در نرم افزارهای SPSS-۲۴ و AMOS-۲۴ انجام گرفت. یافته­ ها نشان داد الگوی پیشنهادی از برازش خوبی با داده­ ها برخوردار است و اثر مستقیم هویت اخلاقی بر همدلی (β = ۱/۵۸, p = ۰/۰۰۱) و همدلی بر رفتارهای ضداجتماعی (β = -۰/۵۹, p = ۰/۰۰۱) معنی­ دار و هویت اخلاقی بر رفتارهای ضداجتماعی (β = -۰/۰۳, p = ۰/۸۱)، مهارگری تلاشگر بر همدلی (β = ۰/۰۲, p = ۰/۹۲) و مهارگری تلاشگر بر رفتارهای ضداجتماعی (β = -۰/۰۴, p = ۰/۷۵)  غیرمعنی ­دار می ­باشد. دیگر یافته ها نشان داد همدلی در رابطه هویت اخلاقی و رفتارهای ضداجتماعی (β = -۰/۵۳, p = ۰/۰۰۱)  نقش واسطه ای دارد اما همدلی در رابطه مهارگری تلاشگر و رفتارهای ضداجتماعی (β = -۰/۰۱, p = ۰/۹۱) نقش واسطه ای ندارد. به این ترتیب، تقویت هویت اخلاقی و همدلی می توانند به عنوان راهبرد های موثر برای مقابله با رفتارهای ضداجتماعی عمل کند. این دو عامل می توانند به افزایش درک و احترام متقابل در جامعه کمک کرده و به نوبه خود، به کاهش تعارضات و ترویج روابط سالم تر منجر شوند.

کلیدواژه ها:

هویت اخلاقی ، مهارگری تلاشگر ، همدلی ، رفتارهای ضداجتماعی ، نوجوان