مقایسه و بررسی روش های سنتی و نوین در آموزش و تربیت دینی کودکان

تربیت دینی یکی از اساسی ترین ابعاد شکل گیری شخصیت کودکان به شمار می آید و نقش مهمی در جهت دهی به نگرش ها، ارزش ها و رفتارهای آینده آنان ایفا می کند. با توجه به تحولات سریع فرهنگی و اجتماعی در عصر معاصر، ضرورت بازنگری در شیوه های سنتی تربیت دینی و مقایسه آن ها با رویکردهای نوین بیش از پیش احساس می شود. مقاله حاضر با هدف تحلیل و مقایسه دو رویکرد سنتی و نوین در آموزش و تربیت دینی کودکان، به بررسی این مسئله پرداخته است که هر یک از این روش ها در چه بازه های سنی، با چه میزان اثربخشی، می توانند موثر باشند. در آن از منابع علمی معتبر داخلی و خارجی همچون نوذری (۱۳۹۶)، باهنر (۱۳۹۵)، و نظریه پردازان بین المللی مانند گلدمن (Goldman, ۲۰۱۰) و فاولر (Fowler, ۱۹۹۱) بهره گرفته شده است. در بخش اول مقاله، به بررسی روش های سنتی پرداخته شده که مبتنی بر آموزش مستقیم، تقلید، تشویق و تنبیه، قصه گویی مذهبی و حفظ متون دینی هستند. این شیوه ها به ویژه در کودکان پیش دبستانی و اوایل دبستان (۳ تا ۷ سال)، به دلیل ویژگی های شناختی و عاطفی این بازه سنی، همچنان کارآمد تلقی می شوند. در مقابل، روش های نوین که بر اساس دیدگاه های روان شناسان رشد مانند پیاژه شکل گرفته اند، بر مشارکت فعال کودک، یادگیری معنادار، روش های اکتشافی، بازی محور و تقویت تفکر انتقادی تاکید دارند. این رویکردها در کنار روش های سنتی در بازه های سنی بالاتر (۷ تا ۱۵ سال) اثربخشی بیشتری دارند.یافته های این مقاله نشان می دهد که هیچ یک از این دو رویکرد به تنهایی پاسخگوی تمام نیازهای تربیتی کودک در همه مراحل رشد نیستند. بلکه رویکرد تلفیقی، که از مزایای هر دو شیوه بهره می برد و با توجه به سن، ظرفیت ذهنی و محیط اجتماعی کودک تنظیم می شود، بهترین نتیجه را در پی خواهد داشت. همچنین، نتایج پژوهش های تطبیقی حاکی از آن است که غفلت از تغییرات رشدی و روانی کودک، موجب عدم درونی سازی واقعی مفاهیم دینی و کاهش اثرگذاری بلند مدت آموزش دینی می شود.

کلیدواژه ها:

تربیت دینی ، روش های سنتی ، روش های نوین ، رشد دینی کودک ، آموزش دینی ، بازه های سنی.