مدارس تمرین حرفه ای (PDS): الگویی تحول آفرین برای پیوند دانشگاه فرهنگیان و نظام آموزش و پرورش ایران

این مقاله با رویکردی مروری-تحلیلی، به تبیین و واکاوی الگوی “مدارس تمرین حرفه ای” (Professional Development Schools - PDS) به عنوان یک راهبرد کلیدی برای رفع شکاف تاریخی میان نظر و عمل در نظام تربیت معلم ایران می پردازد. یکی از چالش های بنیادین دانشگاه فرهنگیان، گسست میان آموزش های تئوریک ارائه شده در پردیس ها و واقعیت های پیچیده و پویای محیط های آموزشی در مدارس است. این گسست، منجر به تربیت معلمانی می شود که علی رغم تسلط بر دانش نظری، در به کارگیری موثر آن در عمل با دشواری روبرو هستند. الگوی PDS، که بر ایجاد پیوندهای ارگانیک، عمیق و بلندمدت میان دانشگاه تربیت معلم و مدارس منتخب استوار است، این مدارس را به “آزمایشگاه های بالینی” برای تربیت معلم، توسعه حرفه ای معلمان شاغل، و پژوهش های کاربردی مشترک تبدیل می کند. در این مقاله، ضمن تشریح مبانی نظری و ویژگی های کلیدی این مدارس، کارکردهای چهارگانه آن ها (تربیت دانشجومعلمان، توسعه حرفه ای معلمان، بهبود یادگیری دانش آموزان و انجام پژوهش های کاربردی) مورد تحلیل قرار می گیرد. یافته ها نشان می دهد که پیاده سازی این الگو می تواند به شکل گیری “فضای سوم” (Third Space) منجر شود که در آن، دانش دانشگاهی و خرد عملی مدرسه در هم آمیخته و به تولید دانش حرفه ای نوین می انجامد. در نهایت، مقاله با ارائه یک چارچوب عملیاتی و پیشنهادهای کاربردی مبسوط، نقشه راهی برای سیاست گذاران، مدیران دانشگاه فرهنگیان و آموزش و پرورش جهت استقرار موفق این الگوی تحول آفرین در بافت نظام آموزشی ایران ترسیم می کند.

کلیدواژه ها:

تمرین حرفه ای (PDS) ، دانشگاه فرهنگیان ، تربیت معلم ، شکاف نظر و عمل ، توسعه حرفه ای ، مشارکت دانشگاه و مدرسه ، آموزش بالینی.