بررسی تاثیر مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی در بهبود توجه و تمرکز دانش آموزان پسر: مطالعه ای تجربی در زمینه مشاوره تحصیلی

توانایی تمرکز و حفظ توجه پایدار از جمله مولفه های حیاتی در موفقیت تحصیلی دانش آموزان به شمار می رود. با این حال، در دهه اخیر، افزایش استفاده از فناوری، چندوظیفه گرایی دیجیتال و رشد مشکلات روان شناختی در میان نوجوانان منجر به افت محسوس در کیفیت توجه و تمرکز تحصیلی شده است. کاهش ظرفیت تمرکز نه تنها پیامدهایی برای عملکرد تحصیلی به دنبال دارد، بلکه با افزایش اضطراب، کاهش خودکارآمدی تحصیلی و افت انگیزش نیز همراه است. در این زمینه، مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی (Mindfulness-Based Interventions: MBIs) به عنوان رویکردی نوین و مبتنی بر شواهد، توانسته اند توجه بسیاری از روان شناسان، مشاوران و مربیان آموزشی را به خود جلب کنند. ذهن آگاهی به معنای توجه عمدی و بدون قضاوت به تجربه لحظه حال تعریف می شود و به طور تجربی ثابت شده است که تمرین های منظم ذهن آگاهی منجر به بهبود عملکردهای اجرایی، از جمله توجه، حافظه کاری و تنظیم هیجانی می گردند. پژوهش های جدید نشان داده اند که اجرای برنامه های ذهن آگاهی در محیط های آموزشی می تواند به کاهش نشانه های اضطراب، بهبود ظرفیت تمرکز و ارتقاء سلامت روانی دانش آموزان منجر شود. با وجود این شواهد، هنوز جای خالی پژوهش هایی که به طور خاص به کاربست مداخلات ذهن آگاهی در چارچوب مشاوره تحصیلی بپردازند احساس می شود؛ به ویژه در زمینه دانش آموزان دبیرستانی که بیش از سایر گروه ها در معرض فشارهای تحصیلی، رقابت کنکور و آشفتگی ذهنی قرار دارند. مشاوره تحصیلی، اگر با مداخلات شناختی-هیجانی نظیر ذهن آگاهی تلفیق شود، می تواند نقش موثری در بازسازی توان شناختی دانش آموزان، تقویت تمرکز و بهبود یادگیری ایفا نماید. بر این اساس، پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی در چارچوب جلسات مشاوره تحصیلی بر توجه و تمرکز دانش آموزان دبیرستانی طراحی شده است. این مطالعه می کوشد تا با بهره گیری از رویکردی تلفیقی و داده محور، نقش مولفه های شناختی و هیجانی در مشاوره تحصیلی را بازتعریف کند و مسیر تازه ای در جهت ارتقاء کیفیت خدمات مشاوره ای در مدارس پیشنهاد دهد.

کلیدواژه ها:

ذهن آگاهی ، توجه ، تمرکز ، مشاوره تحصیلی ، دانش آموزان