ارزیابی ژئوشیمیایی و بررسی پتانسیل هیدروکربن زایی سازند گرو در میدان جفیر منطقه دشت آبادان، جنوب غرب ایران

دشت آبادان واقع در جنوب غربی ایران به عنوان یکی از غنی ترین حوضه های نفتی کشور و بخشی از حوضه عظیم بین النهرین شناخته می شود. کشف منابع جدید هیدروکربنی در این منطقه در سال های اخیر و وجود میدان های مشترک، بیانگر ضرورت انجام مطالعات گسترده زمین شناسی و ژئوشیمیایی در این منطقه است. علی‎ رغم اهمیت سازند گرو به عنوان یکی از سنگ های منشا کلیدی در این منطقه، تا کنون مطالعه دقیقی به منظور بررسی پتانسیل هیدروکربن زایی این سازند در میدان جفیر انجام نشده است. در این مقاله، ارزیابی ژئوشیمیایی سازند گرو به عنوان سنگ منشا احتمالی در شمال دشت آبادان در میدان جفیر مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور تعداد ۱۴ نمونه خرده حفاری از سازند مذکور برای ارزیابی کمیت، کیفیت و بلوغ مواد آلی در این سازند به روش آنالیز پیرولیز راک-اول مطالعه شد. نتایج آنالیزها نشان داد که سازند گرو با میانگین کربن آلی ۲/۲ درصد وزنی و شاخص هیدروژن متوسط برابر mg HC/g TOC ۳۰۳ عمدتا از نوع مواد آلی دریایی (کروژن تیپ II) بوده و کمی مواد آلی خشکی (III) نیز به همراه دارد. بنابراین سازند گرو به عنوان یک سنگ منشا با پتانسیل خوب تا عالی در میدان جفیر شناخته می شود. همچنین بلوغ حرارتی سازند گرو بطور متوسط معادل انعکاس ویترینایت حدود ۸/ درصد است که بیانگر پیک پنجره نفتی می باشد. میزان اثر ماتریکس و موادآلی خنثی در سازند گرو، از طریق ترسیم نمودار S۲ در برابر TOC  و رسم خط رگرسیون آن نیز بررسی شد. نتایج نشان می دهد که مقدار قابل توجهی از هیدروکربن تولیدی به میزان  mg HC/g TOC  ۲/۵ توسط ماتریکس جذب می گردد که نقش ماتریکس معدنی را در تحلیل های ژئوشیمیایی این سازند برجسته می کند. این مطالعه نشان داد که سازند گرو می تواند نقش مهمی در شارژ سازندهای مخزنی بالاتر در میدان جفیر داشته است.

کلیدواژه ها:

Rock-Eval pyrolysis ، Hydrocarbon potential ، Source rock ، Mineral matrix effect ، Jufair oil field. ، پیرولیز راک-اول ، پتانسیل هیدروکربن زایی ، سنگ منشا ، اثر ماتریکس معدنی ، میدان جفیر.