بررسی شبکه معنایی حرف اضافه مکانی پسین جه در گویش گیلکی رشت

مقاله حاضر بر آن است تا به بررسی نظام مند حرف اضافه پسین جه به معنی از در گویش گیلکی رشت، یکی از زبان های ایرانی گروه شمال غربی  بپردازد. پژوهش در چارچوب زبان شناسی شناختی به سامان رسیده که در آن اقلام واژگانی معمولا چندمعنا هستند و معنای واژه متشکل است از شبکه ای از معانی مرتبط که برخی به صورت طرح واره ای به یکدیگر مربوط می شوند و بعضی از معانی نتیجه بسط استعاری پیش نمونی هستند. داده های پژوهش حاضر به صورت هم زمانی از پاره گفتارهای گیلکی معاصر و به طور مشخص گویش گیلکی رشت از مجموعه پادکست های گیله قصه (۱۴۰۳) و داستان های نشریه گیله وا  (۱۳۷۱-۱۳۷۲) گردآوری شده است و به روش کیفی و با استفاده از شواهد زبانی کافی در قالب مثال های شفاهی و نوشتاری گیلکی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. قلمرو پژوهش به گیلکی رشت محدو د می شودد. شبکه چندمعنایی نظام مند این حرف اضافه، بر معانی خاستگاه، مقوله، حرکت، ظرف، مالکیت، وضعیت، کاهش، مقایسه، سبب و منبع اطلاعات دلالت می کند که در جملگی آنها رگه هایی از مفهوم خاستگاه دیده می شود؛ ازاین رو، خاستگاه به عنوان معنای پیش نمونی حرف اضافه جه معرفی شده است. همچنین نتایج از سامان یافتگی پیکیربندی این معانی از طریق استعاره و طرح واره های مکانی حکایت دارد؛ این ساختار معنایی به صورت شعاعی حول هسته مرکزی خاستگاه شکل می گیرد و نماینگر وجود شبکه ای از چندمعنایی نظام مند در این حرف اضافه است.

کلیدواژه ها:

حرف اضافه پیسن ، شبکه معنایی ، پیش نمون ، چندمعنایی ، معنی شناسی شناختی ، گیلکی