بررسی نقش ذهن آگاهی بر طرحواره های ناسازگار اولیه و رفتار خوردن تکانشی در افراد دارای طرحواره های ناسازگار فعال

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش ذهن آگاهی در رابطه بین طرحواره های ناسازگار اولیه و رفتار خوردن تکانشی در افراد دارای طرحواره های فعال بود. طرحواره های ناسازگار به عنوان الگوهای پایدار شناختی–هیجانی، زمینه ساز بروز رفتارهای ناسازگارانه مانند پرخوری هیجانی محسوب می شوند. از سوی دیگر، ذهن آگاهی به عنوان یک توانمندی شناختی برای حضور آگاهانه و بدون قضاوت در لحظه، می تواند نقش مهمی در تنظیم هیجانات و کاهش رفتارهای تکانشی ایفا کند. این مطالعه به روش همبستگی و با استفاده از ابزارهای استاندارد شامل پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه (YSQ-SF)، پرسشنامه ذهن آگاهی (FFMQ)، و مقیاس رفتار خوردن تکانشی، بر روی نمونه ای متشکل از ۳۰۰ فرد بزرگسال انجام گرفت. داده ها با استفاده از آزمون های آماری توصیفی، همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که بین طرحواره های ناسازگار اولیه و رفتار خوردن تکانشی رابطه مثبت معناداری وجود دارد (r = ۰.۴۷, p < ۰.۰۰۱)، در حالی که ذهن آگاهی با خوردن تکانشی رابطه منفی معناداری دارد (r = -۰.۳۴, p < ۰.۰۰۱). همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که هر دو متغیر طرحواره ناسازگار اولیه و ذهن آگاهی به طور معناداری توان پیش بینی رفتار خوردن تکانشی را دارند و مدل رگرسیون حدود ۳۴ درصد از واریانس رفتار خوردن تکانشی را تبیین می کند. نتایج این پژوهش بر نقش هم زمان طرحواره ها به عنوان عوامل خطر و ذهن آگاهی به عنوان عامل محافظت کننده در شکل گیری رفتارهای تغذیه ای ناسازگار تاکید دارد. پیشنهاد می شود در برنامه های مداخله ای برای درمان اختلالات خوردن، از ترکیب درمان های مبتنی بر طرحواره و آموزش ذهن آگاهی استفاده شود.

کلیدواژه ها:

ذهن آگاهی ، طرحواره های ناسازگار اولیه ، خوردن تکانشی ، تنظیم هیجان ، طرحواره درمانی