بررسیفلسفه علم و روش شناسی علم ی: تحلیل رویکردها، چالش ها و نقش آن ها در پیشرفت دانش

فلسفه علم به بررسی بنیادهای معرفت علمی، روش های شناخت و معیارهای تمایز علم از غیرعلم می پردازد. در این مقاله، با تمرکز بر ارتباط میان فلسفه علم و روش شناسی علمی، به تحلیل رویکردهای گوناگون مانند استقراء، قیاس و روش فرضیه-آزمایش پرداخته شده است. همچنین چالش هایی چون نسبی گرایی، مشکل استقراء، و تاثیر پیشفرضهای نظری در مشاهدات علمای مورد بررسی قرار گرفته اند. در این پژوهش نشان داده میشود که هیچ یک از روش های علمی به تنهایی مصون از خطا نبوده و درک دقیق کارکرد و محدودیتهای آنها نیازمند تاملات فلسفی عمیق است. همچنین، با بررسی دیدگاه هایی مانند فالیبلیتی کارل پوپر و مفهوم پارادایمهای علمی در نظریه انقلاب های علمی توماس کوهن، روشن میشود که پیشرفت علم، فرآیندی خطایی و اصلاحی مبتنی بر انباشت دادهها نیست، بلکه تحت تاثیر عوامل نظری، تاریخی و حتی اجتماعی ورق میگیرد. مقاله حاضر بر این باور است که بدون توجه به تاملات فلسفی، علم ممکن است از اهداف اصلی خود فاصله گرفته و در دام سادهانه یا انحراف نظری گرفتار شود. از این رو، شناخت فلسفی علم و روش شناسی آن، ضرورتی اجتنابناپذیر برای پژوهشگران، استادان و دانشجویان در تمامی حوزه های علمی است.

کلیدواژه ها:

فلسفه علم ، روش شناسی علمی ، استقراء ، قیاس