الگوسازی رهبران انقلاب عدالت اسلامی در تقابل با فمنیسم و غرب گرایی

تحول جایگاه زن در سپهر فکری رهبران جمهوری اسلامی، ایران از ابتدای پیروزی انقلاب تاکنون، عنوان یکی از مولفه های هویت ساز این گفتمان مطرح بوده است در دوران پیش از انقلاب، رویکرد غالب به زن در قالب مکاتب وارداتی و غیر بومی با محوریت ابزاری سازی جنسیتی و نادیده گرفتن کرامت ذاتی، زن به بازتولید نگاه های تقلیلی می پرداخت. در برابر این جریان نظام برآمده از انقلاب اسلامی، با اتکا به مبانی اعتقادی شیعی و متناسب با فرهنگ ایرانی، انگاره ای نوین از "زن تراز انقلاب" را بنیان نهاد که در آن نقش آفرینی اجتماعی بدون تقابل با جایگاه خانوادگی تعریف می شود. پژوهش حاضر با تمرکز بر اندیشه های بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و رهبر معظم انقلاب و با روش تطبیقی - تحلیلی، به بررسی این پرسش می پردازد که "الگوی زن در گفتمان انقلاب اسلامی چه نسبتی با باز تعریف نقش زنان در نهضتهای معاصر جهانی دارد؟ داده های این پژوهش از سه منبع اصلی گردآوری شده است: - متون دینی (آیات قرآن، روایات معصومین(ع)) - اسناد مکتوب و شفاهی رهبران ایران (خطبه ها، بیانیات، مصاحبه ها - اساد تاریخی انقلابهای منتخب (با تاکید بر جنبش های دارای رویکرد دینی یا عدالت محور). بر پایه یافته ها، گفتمان انقلاب اسلامی، با محوریت مفاهیمی مانند "عفاف به مثابه مقاومت فرهنگی"، "ترکیب مادری و مسئولیت پذیری اجتماعی"، و "نقد الگوی مصرف گرای غربی زن را نه به عنوان ابزار، بلکه به عنوان "فاعل تحول آفرین" باز تعریف کرده است. این انگاره هرچند در تقابل با گفتمان لیبرالیستی غرب قرار دارد در عرصه هایی مانند تاکید بر آموزش زنان و مشارکت سیاسی، با برخی جنبش های معاصر جهانی همپوشانی مفهومی نشان میدهد. نوآوری این پژوهش در ارائه چهارچوبی بومی برای تحلیل جایگاه زن با عبور از دوگانه های شرق و غرب و توجه به تعامل هویت اسلامی با چالشهای جهانی است.

کلیدواژه ها:

امام خمینی (ره) ، آیت الله خامنه ای ، جایگاه زن ، الگوهای جهانی ، کنشگری زنان