بررسی اثر سه نوع محرک رشد گیاهی بر عملکرد، خصوصیات لاشه و پاسخ های ایمنی جوجه های گوشتی

سابقه و هدف: با توجه به محدودیت های به کارگیری آنتی بیوتیک های محرک رشد به دلیل بروز مقاومت آنتی بیوتیکی، در دهه های اخیر استفاده از محرک های رشد گیاهی در صنعت دام و طیور به دلیل اثرهای سودمند بر رشد، ایمنی و وضعیت فیزیولوژیک حیوان مورد توجه ویژه قرار گرفته است. به نظر می رسد می توان با کمک فناوری های جدید (مانند نانوکپسولاسیون) مقدار مصرف اسانس های گیاهی در محصولات تجاری را اقتصادی کرده و ضمن بهبود عملکرد، هزینه خوراک را نیز کاهش داد. ازاین رو، این آزمایش با هدف بررسی اثر سه محرک رشد گیاهی تجاری بر عملکرد، هزینه خوراک مصرفی به ازای هر کیلوگرم وزن زنده، خصوصیات لاشه و پاسخ های ایمنی جوجه های گوشتی انجام شد.  مواد و روش ها: شش صد قطعه جوجه گوشتی یک روزه سویه راس ۳۰۸ (مخلوط دو جنس با نسبت مساوی) در قالب طرح کاملا تصادفی با پنج تیمار و چهار تکرار ۳۰ قطعه ای استفاده شدند. تیمارهای آزمایشی شامل: ۱) جیره شاهد (فاقد افزودنی)، ۲) جیره حاوی آنتی بیوتیک ویرجینیامایسین (۱۰۰ گرم در تن خوراک) به عنوان کنترل مثبت و ۳ تا ۵) جیره های حاوی نوی هرب®، نوی گرو® و نوی هرب پلاس® (هریک به میزان ۱۰۰ گرم در تن خوراک) بودند. نوی هرب® حاوی اسانس آویشن ( Thymus vulgaris)، زنیان (Trachyspermum ammi)، پونه کوهی (Origanum vulgare) و فرم نانوکپسوله کیتوزان و نوی گرو® حاوی اسیدهای آلی (اسیدلاکتیک، اسید فرمیک)، پری بیوتیک (لاکتوز + دیواره سلولی مخمر) و برخی ترکیبات گیاهی شامل: پودر سیر (Allium sativum)، پودر زردچوبه (Curcuma longa) و پودر دارچین (Cinnamomum verum) بود. نوی هرب پلاس® علاوه بر اجزای موجود در نوی هرب® دارای اسانس لیمو (Citrus limon) و دیواره سلولی مخمر نیز بود. برنامه واکسیناسیون مطابق توصیه دامپزشک محلی انجام شد. مقدار خوراک مصرفی، وزن بدن، ماندگاری، ضریب تبدیل غذایی، شاخص تولید و هزینه خوراک مصرفی به ازای هر کیلوگرم وزن زنده در دوره ۱ تا ۴۲ روزگی محاسبه شد. در سن ۴۲ روزگی، از سه پرنده به ازای هر تکرار به منظور شمارش تفریقی گلبول های سفید و نیز ارزیابی تیتر آنتی بادی در پاسخ به تزریق واکسن نیوکاسل و آنفلوآنزا خون گیری به عمل آمد. در این سن همچنین چهار پرنده از هر تکرار (نزدیک به میانگین وزن تکرار) کشتار شده و پس از توزین و پرکنی، درصد لاشه و وزن نسبی اجزای بدن (شامل: سینه، ران، گردن و پشت) و اندام ها (شامل: کبد، قلب، سنگدان، طحال، بورس فابریسیوس، کیسه صفرا، پیش معده) و نیز چربی حفره بطنی محاسبه شد. نتایج: افزودن محرک های رشد گیاهی مورد ارزیابی به جیره سبب بهبود معنی دار وزن بدن و ضریب تبدیل غذایی در سن ۴۲ روزگی در مقایسه با گروه شاهد شد (۰.۰۵هزینه خوراک مصرفی به ازای هر کیلوگرم وزن زنده تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت (۰.۰۵هزینه خوراک را به ترتیب به میزان ۴.۸، ۴.۱ و ۲.۷ درصد در مقایسه با گروه شاهد و به میزان ۳.۵، ۲.۸ و ۱.۴ درصد در مقایسه با گروه مصرف کننده ویرجینیامایسین کاهش داد. از میان صفاتی مانند وزن نسبی لاشه، اجزای بدن و اندام ها، تنها وزن نسبی چربی حفره بطنی به دنبال افزودن محرک های رشد گیاهی مورد ارزیابی به جیره کاهش معنی داری را نشان داد (۰.۰۵هزینه خوراک مصرفی به ازای هر کیلوگرم وزن زنده، جایگزین مناسبی برای آنتی بیوتیک محرک رشد باشند.

کلیدواژه ها:

محرک رشد گیاهی ، ضریب تبدیل غذایی ، جوجه گوشتی ، هزینه خوراک