بررسی نظام مند ویژگی های روان سنجی ابزارهای سنجش ملاک های همسرگزینی در ایران

ازدواج مقوله ای کاملا فرهنگی است. نﻘد کیفیت پژوهش های انجام شده با محوریت بررسی ویژگی های روان سنجی ابزارهای تدوین شده، از مهم ترین راهبردها در ساخت و بهبود ابزارهای سنجش است. از این رو، پژوهش حاضر به صورت مطالعه مروری نظام­مند با هدف شناسایی ویژگی های ابزارهای سنجش ملاک­های همسرگزینی ایرانی انجام شد. راهبرد جستجو براساس دستورالعمل پریزما (PRISMA) بود. در نتیجه جستجو در پایگاه داده­های داخلیNoormags, IranDoc, Civilica, Elmnet, SID, Ensani Portal در بازه زمانی۱۴۰۲-۱۳۸۰ تعداد ۳۴۷ سند داخلی شناسایی و بازیابی اولیه شد و بعد از کنار گذاشتن موارد نامناسب، تعداد ۱۸ مقاله با محور موضوعی ملاک­های همسرگزینی استخراج گردید. ارزیابی کیفیت مطالعات در دومرحله انجام شد: در مرحله اول، میزان توافق بین دو مرورگر برحسب ضریب کاپای کوهن محاسبه گردید. از آنجا که ضریب توافق ۸۲/۰ بود، هیچ مقاله­ای در این مرحله حذف نگردید؛  در مرحله ذوم،  تمامی ۱۸ مقاله از ۴ منظر سوگیری، تناقض، توان آماری و قدرت ارتباط بین مداخله و نتایج ارزیابی شد. یافته­ها نشان داد تا سال ۱۴۰۲، ۱۸ ابزار کمی ایرانی برای سنجش ملاک­های همسرگزینی وجود دارد که فرایند استانداردسازی، عموما با نظریه کلاسیک اندازه­گیری انجام شده است. از ساخت مقیاس هم­اندیشی در همسرگزینی افروز نیز بیش از یک دهه گذشته است. رواسازی و اعتباریابی نسخه اولیه همانند سایر ابزارها در سطح نظریه­های جدید سنجش و به صورت جامع انجام نگرفته و هنجارهای ملی تدوین نشده است و نیاز مبرم به تغییرات و هنجاریابی نسخه جدید با نرم­افزارهای جدید و براساس نظریه سوال پاسخ احساس می گردد. به دلیل پیچیدگی های موضوع، اثرپذیری از تغییرات دم افزون و محدودیت های ناشی از کم توجهی به اصول طراحی و تدوین بخش های مفهوم پردازی، روشی و تحلیلی، سنجش این موضوع مهم با کاستی هایی همراه است. این امر ضرورت رواسازی، معتبرسازی، هنجاریابی ابزارهای بافتارمند و فرهنگی متناسب با اقتضائات جامعه امروز کشورمان را دوچندان می نماید. در این مطالعه پیشنهادهایی نیز برای کاهش محدودیت های ابزارهای موجود و هم­چنین نحوه­ تدوین و هنجاریابی ابزارهای همسرگزینی ارائه شد.

کلیدواژه ها:

بررسی نظام مند ، ملاک های همسرگزینی ، انتخاب همسر و ابزارهای تشخیصی