بررسی فیتوشیمیایی گیاه زوفا (Hyssopus officinalis L.) در دو مرحله فنولوژیکی (مطالعه موردی: منطقه سنگده ساری)

پژوهش حاضر با هدف بررسی فیتوشیمیایی گیاه دارویی Hyssopus officinalis در مراحل فنولوژیکی قبل از گلدهی و گلدهی کامل (گلدهی بیش از ۵۰ درصد) در قالب طرح کاملا تصادفی در منطقه سنگده ساری انجام شد. بدین منظور اندام­های برگ و ساقه در مرحله قبل از گلدهی در اواسط خرداد و برگ، ساقه و گل­های گیاه در مرحله گلدهی کامل در اوایل مرداد ماه سال ۱۴۰۱ با سه تکرار از منطقه برداشت شدند. جهت شناسایی شرایط رویشگاهی، نمونه های خاک از عمق ۳۰- ۰ سانتی­متری درخرداد ماه با سه تکرار جمع­آوری شدند. سپس همه نمونه­ها به آزمایشگاه منتقل و تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد مقدار اسانس استخراج­شده در مرحله گلدهی کامل به طور معنی­داری (P≤۰.۰۵) بیشتر بوده است و فنولوژی اثر معنی­داری بر ترکیبات α-thujene، β-pinene، ۱,۸ –cineole،Myrtenol  و Germacrene D در سطح یک درصد (P≤۰.۰۱) و نیز بر ترکیبات Camphor، Isopinocamphone و β-caryophyllene در سطح پنج درصد (P≤۰.۰۵) داشته است. سه ترکیب β-pinene، Pinocomphone و Isopinocamphone که در دسته ترپنوئیدها از مواد موثره جای می­گیرند، به­عنوان ترکیبات غالب بودند که بیشترین درصد را در هر دو مرحله به خود اختصاص دادند. نتایج بررسی ضرایب ساده همبستگی بین شاخص های خاک و ترکیبات اسانس نشان داد که اغلب ترکیبات اسانس با صفات اسیدیته، ماده آلی، نیتروژن کل، پتاسیم، کلسیم و منیزیم همبستگی مستقیم و معنی­داری دارند. بطور­کلی نتایج نشان داد بهترین زمان برداشت این گیاه در فصل تابستان و در مرحله گلدهی کامل است.

کلیدواژه ها:

Essential oil ، Mazandaran province ، Reproductive stage ، Secondary metabolites ، Vegetative stage ، اسانس ، استان مازندران ، متابولیت های ثانویه ، مرحله رویشی ، مرحله زایشی