تحلیل و بررسی اسناد بالادستی و برنامه های اجرایی مرتبط با همبست آب–انرژی–غذا در ایران (مطالعه موردی: جزیره قشم)

چکیده این پژوهش با هدف بررسی شیوه پرداخت سیاستی و برنامه ای به سه حوزه بنیادین آب، انرژی و غذا در اسناد سیاست گذاری ملی، منطقه ای و محلی مرتبط با جزیره قشم انجام شده است. تمرکز اصلی مطالعه بر ارزیابی سطح هم راستایی مفهومی، انسجام نهادی و کارکردی و نیز ضعف ها و شکاف های میان بخشی در سیاست گذاری نهادهای متولی این سه حوزه بوده است. در این راستا، مجموعه ای از اسناد رسمی شامل سیاست های کلی نظام، برنامه های توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور، اسناد بخشی در حوزه های محیط زیست، کشاورزی، منابع آب و انرژی و نیز اسناد منطقه ای نظیر اسناد آمایش سرزمین استان هرمزگان، برنامه توسعه اقتصادی و اشتغال زایی استان و برنامه های سازمان منطقه آزاد قشم مورد تحلیل کیفی قرار گرفته اند. یافته های پژوهش نشان می دهد که نبود انسجام راهبردی، ضعف در هماهنگی بین نهادی و فقدان سیاست گذاری میان بخشی منسجم، از جمله چالش های ساختاری موجود در اسناد بررسی شده است؛ چالش هایی که به ویژه در سطح محلی، در بستر جزیره قشم، منجر به گسست در مدیریت منابع و کاهش کارایی مداخلات توسعه ای شده اند. این وضعیت دستیابی به اهداف توسعه پایدار و تاب آوری محیط زیستی و اقتصادی را با محدودیت هایی جدی مواجه کرده است. پژوهش حاضر بر ضرورت بازطراحی ساختار حکمرانی با هدف همبست آب، انرژی و غذا، با رویکردی جامع، میان بخشی، داده محور و منطبق با ویژگی های بومی جزیره قشم تاکید دارد. ارتقاء هم افزایی نهادی، طراحی سازوکارهای کارآمد هماهنگی و تدوین سیاست های منسجم می تواند نقشی کلیدی در تقویت امنیت منابع و تاب آوری منطقه ایفا کند.