مدل مفهومی شخصیت اخلاقی براساس منابع اسلامی

سال انتشار: 1404
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 17

فایل این مقاله در 33 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ETHICS-15-1_002

تاریخ نمایه سازی: 28 تیر 1404

چکیده مقاله:

هدف پژوهش حاضر، شناسایی مولفه های شخصیت اخلاقی و ارائه مدل مفهومی آن بر اساس منابع اسلامی و سنجش روایی آن بود. روش پژوهش آمیخته از نوع طرح متوالی اکتشافی بود. در بخش کیفی، از روش تحلیل محتوای کیفی و در بخش کمی، از روش توصیفی-پیمایشی استفاده شد. در بخش کیفی، مفهوم شخصیت اخلاقی در منابع روان شناختی و لغوی بررسی و مفاهیم متناظر آن در منابع اسلامی استخراج شد. سپس مولفه های شخصیت اخلاقی با روش کدگذاری بدست آمد. در تجزیه و تحلیل داده ها، ۸۶۵ کد باز شناسایی و با کدگذاری محوری و گزینشی، مولفه ها در سه دسته شناختی (شامل هشیاری معنوی، خودارزیابی مستمر، اندیشه ورزی سعادت نگر، خوش بینی-رضایت)، گرایشی (شامل هیجان پذیری خداسو، اعتماد و امید به خدا، همت متعالی، طمانینه-استقامت، بی نیازی-عدم تعلق) و رفتاری (شامل انضباط رفتاری، میانه روی، معاشرت نیکو، یاری گری ایثارگرانه، رواداری اجتماعی) تقسیم شدند. در بخش کمی، میزان مطابقت مفاهیم متناظر با شخصیت اخلاقی در روان شناسی و تناسب مولفه ها با مستندات، توسط ۶ متخصص و با محاسبه شاخص روایی محتوا (CVI) ارزیابی و ۱۱ مفهوم و ۱۴ مولفه تایید شد. تحلیل روابط نشان داد تعامل مولفه های شناختی و گرایشی، مولفه های رفتاری را شکل می دهند و مجموع آن ها تحت تاثیر ایمان و لوازم آن قرار دارند.

نویسندگان

محمدرضا جهانگیرزاده قمی

استادیار روان شناسی عمومی، گروه روان شناسی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران.

حمید رفیعی هنر

استادیار روان شناسی عمومی، پژوهشکده اخلاق و معنویت، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران.

مصطفی جهانگیری

دانش آموخته دکتری روان شناسی عمومی، گروه روان شناسی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم، ترجمه: مکارم شیرازی، ناصر، قم، دار القرآن الکریم ...
  • شریف الرضی، محمدبن حسین، نهج البلاغه، تحقیق صبحی صالح، قم، ...
  • صحیفه سجادیه. ترجمه: انصاریان، حسین. قم. دارالعرفان، ۱۳۹۸ ...
  • ابن بابویه، محمدبن علی، عیون اخبار الرضا علیه السلام، تهران، ...
  • ابن بابویه، محمدبن علی، الخصال، قم، جامعه مدرسین۱۳۶۲ ...
  • ابن بابویه، محمدبن علی، علل الشرایع، قم، مکتبه الداوری، ۱۳۸۵ ...
  • ابن بابویه، محمدبن علی، کمال الدین و تمام النعمه، محقق ...
  • ابن بابویه، محمدبن علی، من لا یحضره الفقیه، قم، جامعه ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار صادر، ...
  • ارشاد حسینی و همکاران، هادی، هوش اخلاقی و ساخت آزمون ...
  • اسپیلیکا، برنارد، روانشناسی دین: بر اساس رویکرد تجربی، محمد دهقانی، ...
  • آمدی، عبد الواحد، غررالحکم و درر الکلم، قم، دارالکتاب الاسلامی، ...
  • بشیری گورتی، ابوالقاسم، تبیین روان شناختی الگوی انسان کامل، روان ...
  • بیژنی و همکاران، مسعود، بررسی مفهوم و جایگاه انگیزش در ...
  • حاجی زاده، ابراهیم و اصغری، محمد، روش های و تحلیل ...
  • حرانی، حسن بن علی، تحف العقول، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۰۴ ...
  • دیلمی، حسن بن محمد، ارشاد القلوب، قم، الشریف الرضی، ۱۴۱۲ ...
  • ربر، آرتور اس، فرهنگ روانشناسی توصیفی، یوسف کریمی و همکاران، ...
  • شجاعی، محمدصادق، ساختار شخصیت بر اساس منابع اسلامی در چهارچوب ...
  • شجاعی، محمدصادق، نگاهی به ریشه های نظریه صفات شخصیت در ...
  • شهیدثانی، زین الدین بن علی، حقائق الایمان مع رسالتی الاقتصاد ...
  • طباطبایی، سید محمدکاظم، منطق فهم حدیث، قم، انتشارات موسسه آموزشی ...
  • عیاشی، محمدبن مسعود، التفسیر العیاشی، تهران، مکتبه العلمیه الاسلامیه، ۱۳۸۰ ...
  • غزالی، محمد، احیاء علوم الدین، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۰۶ق ...
  • غزالی، محمدبن محمد، مجموعه رسائل الامام الغزالی، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۶ ...
  • فیروزیان، شبیر، مقدمه ای بر روانشناسی از دیدگاه قرآن بر ...
  • فیض کاشانی، محسن، الوافی، اصفهان، کتابخانه امام امیرالمومنین علیه سلام، ...
  • فیض کاشانی، محمدمحسن، المحجه البیضاء فی تهذیب الاحیاء، قم، موسسه ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، قم، دار الحدیث، ۱۴۰۷ ...
  • لیثی واسطی، علی بن محمد، عیون الحکم و المواعظ، قم، ...
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ ...
  • مجموعه نویسندگان، سیری در سپهر اخلاق، قم، صحیفه خرد، ۱۳۸۹ ...
  • محدث نوری، حسین بن محمد تقی، مستدرک الوسائل، قم، موسسه ...
  • مسکویه، احمدبن محمد، طهاره الاعراق فی تحصیل الاخلاق، تهران، فیض ...
  • مصباح یزدی، محمدتقی، معارف قرآن، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی ...
  • مظفری، ابوذر، ارزش های اصلی زمینه ساز در رشد شخصیت ...
  • موسوی اصل و همکاران، سیدمهدی، روان شناسی اخلاق، قم، پژوهشگاه ...
  • مهرابی، امیرحمزه، و همکاران، معرفی روش شناسی نظریه داده بنیاد ...
  • نراقی، ملا احمد، جامع السعادات، تهران، انتشارات علمی، ۱۳۷۵ش ...
  • نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اوصاف الاشراف،تهران، وزارت فرهنگ و ...
  • نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اخلاق ناصری، تهران، انتشارات خوارزمی، ...
  • هاشمی شاهرودی و همکاران، محمود، فرهنگ فقه، قم، موسسه دائره ...
  • Berkowitz, M. The science of character education. In W. Damon ...
  • Damon, W. Self understanding and moral development from childhood to ...
  • Heinrichs, K. Oser, F & Lovat, T (Eds), Handbook of ...
  • Lapsley, D. K. Moral psychology, Boulder, CO: Westview. ۱۹۹۶ ...
  • Lapsley, D. K., & Narvaez, D. (۲۰۰۴), the having, doing ...
  • Lapsley, D. K., & Narvaez, D., Moral Development, Self, and ...
  • McAdams, D. The moral personality, In D. Narvaez & D. ...
  • Narvaez, D., & Lapsley, D.K. (Eds). Personality, Identity, and Character: ...
  • Narvaez, D., Lapsley, D. K., Hagele, S., & Lasky, B, ...
  • Santrock, J. W (۴th Eds). Child Development. University of Texas ...
  • Santrock, J. W (۷th Eds). Life-span Development. University of Texas ...
  • E. A. Modeling Moral Personality: Moral Chronicity, Moral Identity, and ...
  • نمایش کامل مراجع