بررسی مدل سازی طرح جامع حمل و نقل ریلی ایران و نتایج آن

طراحی شبکه ی ریلی، یکی از مسائل مهم و راهبردی حوزه ی حمل و نقل و لجستیک محسوب می گردد. موضوع این مسئله، اولویت بندی پروژه های ساخت و توسعه شبکه ی راه آهن و نیز پروژه های تجهیز و ارتقای شبکه ریلی موجود، منطبق با نیازها و تقاضای باری و مسافری و با لحاظ محدودیت های مختلف بودجه ای و زیرساختی می باشد، که به علت تعدد گزینه ها، ماهیت شبکه ای و شرایط رقابتی بین گونه های جاده ای، ریلی و ترکیبی (برای حدود ۱۶۰ هزار زوج مبدا-مقصد شهرستان های کشور)، تقاضای انواع کالا و مسافر، محدودیت ظرفیت اجزای شبکه ی ریلی، هزینه های مستقیم و غیرمستقیم، محدودیت بودجه، نحوه ی دسترسی (مستقیم یا ترکیبی) به شبکه ی ریلی، توسعه ی آتی صنایع، گزینه های متنوع ارتقای کریدورها، تفاوت دیدگاه بازیگران (دولت و استفاده کنندگان) و پدافند غیرعامل، توسعه داده شده و به خروجی رسیده است. مسئله ی مذکور، با ارائه ی یک مدل بهینه سازی ریاضی و الگوریتم هوشمند نوآورانه (شامل شاخص های ابتکاری جهت انتخاب ترکیبات برگزیده ی کاندیداها و تخصیص مبتنی بر ظرفیت شبکه)، توسط ابررایانه حل گردیده است. بر اساس سناریوهای مختلف تقاضا و بودجه، خروجی الگوریتم توسعه داده شده، اولویت های احداث کریدورهای جدید و ارتقای کریدورهای موجود در شبکه ریلی کشور را به صورت یکپارچه (تا افق سال ۱۴۱۴) تعیین می نماید. نتایج این طرح پژوهشی، که به عنوان مطالعات جامع حمل و نقل ریلی کشور شناخته می شود و به تایید متخصصین در برنامه ریزی ریلی و نیز مدیران ارشد شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران رسیده است، ابزاری موثر و کارا جهت اولویت بندی پروژه های زیرساخت شبکه ی ریلی و مورد استفاده ی مدیران و سیاست گذاران می باشد.

کلیدواژه ها:

طراحی شبکه ی ریلی ، الگوریتم بهینه سازی سه سطحی ، تقاضای باری و مسافری ، محدودیت بودجه ، طرح جامع حمل و نقل ریلی