بررسی شاخص های فیتوشیمیایی درختان چنار (Platanus orientalis) واقع در چهار منطقه (۱، ۳، ۶ و ۱۱) از خیابان ولیعصر تهران تحت شرایط اقلیمی و آلاینده های محیطی متفاوت

آلودگی هوا و تغییرات اقلیمی بر رشد، کیفیت و خصوصیات فیتوشیمیایی درختان در فضای سبز شهری تاثیر بسزایی دارد. این پژوهش با هدف بررسی تاثیر تغییرات اقلیم و آلاینده­های محیطی بر خصوصیات شیمیایی درختان چنار (Platanus orientalis) در چهار منطقه از شهر تهران (مناطق ۱، ۳، ۶ و ۱۱) اجرا شد، داده برداری در سه زمان ۱، ۱۵ و ۳۰ آبان ماه در سال ۱۴۰۲ انجام و نتایج تی تست نشان داد که تفاوت معنی داری بین این سه زمان برای صفات مورد ارزیابی وجود ندارد و میانگین داده­های این سه زمان جهت تجزیه مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که در مناطق آلوده ۶ و ۱۱ بیشترین میزان نشت یونی و در منطقه ۱۱ بالاترین محتوای مالون دی­آلدئید حاصل گردید. آلودگی هوا در مناطق ۳ و ۶ منجر به افزایش بالاترین محتوای نسبی آب برگ شد. بیشترین محتوای فلاونوئید در منطقه ۱۱ که دارای بالاترین میزان آلودگی هوا بودند، مشاهده گردید. افزایش آلاینده­های محیطی در مناطق ۳ و ۱۱ در مقایسه با منطقه ۱ (منطقه پاک) با افزایش معنی­دار میزان آنتوسیانین و بالاترین فعالیت آنتی­اکسیدانتی در منطقه ۱۱ همراه بود. همچنین بیشترین میزان فنل در مناطق ۶ و ۱۱ به ترتیب با میزان ۶۴/۵۴ و ۷۰/۴۵ میلی گرم بر گرم حاصل شد. علاوه بر آن، در مناطق با آلودگی بیشتر (۱۱، ۶ و ۳) و ارتفاع از سطح دریا و شیب کمتر در مقایسه با منطقه پاک ۱، فعالیت آنزیم­های کاتالاز، پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و سوپراکسید دیسموتاز در برگ درخت چنار افزایش معنی­داری را نشان داد. به طور کلی، آلودگی هوا و کاهش ارتفاع از سطح دریا و شیب منجر به افزایش نشت یونی، مالون دی­آلدئید، محتوای نسبی آب برگ، فلاونوئید، آنتوسیانین، آنتی­اکسیدانت، فنل و فعالیت آنزیم­های آنتی­اکسیدانی گردید.

کلیدواژه ها:

ارتفاع از سطح دریا ، آلاینده ها ، آنتی اکسیدانت ، سوپراکسید دیسموتاز ، فلاونوئید ، مالون دی آلدئید ، نشت یونی