بررسی جنسیت زدگی زبانی در زبان فارسی براساس یک تحلیل میان فرهنگ نامه ای

تحلیل انتقادی کلام (CDA) به مطالعه انتقادی زبان و عواملی چون بافت تاریخی، روابط قدرت در جامعه، ساختارها و فرآیندهای اجتماعی و فرهنگی که هان بینی زبانی زبان های مختلف در سطح جهان را شکل داده و می دهند، می پردازد. به اعتقاد طرفداران نظریه تحلیل انتقادی کلام، از طریق کاربرد مستمر زبان در جامعه، این بافت ها، روابط، ساختارها، فرآیندها و جهان بینی تربیت و ماندگار می شوند و بنابراین بین این عوامل و زبان رابطه دو سویه و متقابل وجود دارد. در این مقاله تلاش شده از زاویه دید مطالعات تحلیل انتقادی کلام و به کمک یک تحلیل میان فرهنگ نامه ای و با بررسی مدخل های «ب» تا «خ» در یک نگاه تاریخی و در زمانی به مسئله «جنسیت زدگی زبانی» زبان فارسی پرداخته شود. پس از ارائه شواهد جنسیت زدگی در حوزه اشعار و امثال و نیز در حوزه قاموس که خود شامل دلالت های صریح و دلالت های ضمنی «جنسیت زدگی» در مدخل های فوق الذکر می باشد، نتایج حاصله به دست داده شده است که متضمن نگاه جنسیتی و تقلیل گرایانه به مقوله «زن و زنانگی» در زبان فارسی است که منتج به بازنمایی غیرواقعی و مخدوش مقوله «زن و زنانگی» در ساختار ذهن فارسی زبانان گشته است. در انتها امید می رود با بررسی های آسیب شناسانه ای نظیر بررسی حاضر و ارائه استراتزی ها و سیاست گذاری های زبانی شالوده شکنانه و فراجنسیتی موجبات نابودی «دیگریت جنسی» در زبان و فرهنگ فارسی رقم زده شود.

کلیدواژه ها:

تحلیل انتقادی کلام ، زبان جنسیت زده ، فرودست انگاری زنان ، جنسیت زدگی صریح ساخت واژی ، جنسیت زدگی ضمنی ساخت واژی ، تحلیل در زمانی ، تحلیل میان فرهنگ نامه ای