تاثیر برنامه های آموزشی مبتنی بر هوش هیجانی در افزایش تاب آوری دانش آموزان

این مطالعه با هدف بررسی تاثیر برنامه آموزشی مبتنی بر هوش هیجانی بر افزایش تاب آوری دانش آموزان انجام شد. پژوهش حاضر از نوع شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری دو ماهه بود. جامعه آماری شامل دانش آموزان مقطع متوسطه اول منطقه ۲ ارومیه در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ بود که از میان آن ها ۶۰ (نفر ۳۰ دختر و ۳۰ پسر) به روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش، برنامه ۱۲ جلسه ای آموزش هوش هیجانی را دریافت کردند، در حالیکه گروه کنترل مداخله ای دریافت نکردند. داده ها با استفاده از پرسش نامه های تاب آوری کانر - دیویدسون (CD-RISC) و هوش هیجانی شوت (SSEIT) جمع آوری شدند و با روش های آماری تحلیل کوواریانس و اندازه گیری مکرر تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که برنامه آموزش هوش هیجانی تاثیر معناداری بر افزایش تاب آوری دانش آموزان داشته است، به طوری که بیشترین بهبود در مولفه خودکارآمدی (d=۱.۱۲) مشاهده شد. همچنین، نتایج پیگیری دو ماهه نشان دهنده پایداری اثرات مداخله بود (p=۰.۸۷). تحلیل مسیر نشان داد که ۶۲% از واریانس تاب آوری توسط مولفه های هوش هیجانی تبیین می شود، با موثرترین مسیر از خودآگاهی به سمت خودمدیریتی و تاب آوری (β=۰.۴۳). تفاوت های جنسیتی نیز معنادار بود، به طوری که دختران در مدیریت روابط و پسران در خودمدیریتی پیشرفت بیشتری داشتند. این پژوهش نشان می دهد که آموزش هوش هیجانی می تواند به عنوان یک راهبرد مداخله ای موثر برای ارتقای تاب آوری دانش آموزان در سیستم آموزشی ایران مورد استفاده قرار گیرد. یافته ها بر ضرورت ادغام برنامه های آموزش مهارت های هیجانی در برنامه درسی مدارس و طراحی مداخلات هدفمند با توجه به تفاوت های جنسیتی تاکید دارد.

کلیدواژه ها:

هوش هیجانی ، تاب آوری ، دانش آموزان ، مداخله آموزشی