آموزش خلاقیت: مروری نظام مند و انتقادی بر مطالعات ایرانی ۱۴۰۲- ۱۳۸۰

پژوهش حاضر یک مطالعه مروری نظام مند و انتقادی به پژوهش ها و مطالعات انجام شده در زمینه آموزش خلاقیت به دانش آموزان و دانشجویان است. در این مطالعه، ادبیات تحقیق و مطالعات صورت گرفته در زمینه آموزش خلاقیت بین سال های ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۲ مورد بررسی قرار گرفته است. مطالعات یاد شده به دو حوزه کلی الگوها و مدل های آموزش خلاقیت (الگوی پرورش خلاقیت ویلیامز، الگوی طراحی آموزشی مریل، مدل ریزوماتیک پرورش خلاقیت و برنامه آموزشی کارکردهای عالی عصبی- اجرایی) و روش های آموزش خلاقیت شامل ۹ روش (بارش مغزی، بدیعه پردازی، حل مسئله، آموزش هنر، بازی ها، قصه گویی، شبیه سازی، تکنولوژی آموزشی و یادگیری مشارکتی) تقسیم شده و افزون بر آن مداخلات آموزشی و آموزش خلاقیت به معلمان گزارش داده شده است و هریک جداگانه مورد بررسی قرار گرفته است. تعداد مطالعات استخراج شده از ادبیات تحقیق با استفاده از کلیدواژه های متعدد مربوط به خلاقیت و با استفاده از چندین پایگاه داده طی پنج مرحله از ۱۴۱۱ مطالعه به ۱۲۹ مطالعه کاهش یافت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که اغلب مطالعات انجام شده در زمینه آموزش خلاقیت بر آموزش خلاقیت کودکان و دانش آموزان متمرکز شده است و این حوزه مطالعاتی در زمینه مطالعات مربوط به آموزش خلاقیت به دانشجویان و معلمان با کاستی هایی روبروست. افزون بر این، مطالعات اندکی در زمینه آمادگی و خودپنداره خلاقیت نزد فراگیران صورت گرفته است. هم چنین، مطالعات اندکی با استفاده از رویکردهای جدید و معاصر به آموزش خلاقیت مانند رویکرد عصب روانشناختی و فناوری اطلاعات و ارتباطات و یادگیری دیجیتال و هوش مصنوعی صورت گرفته است. در خاتمه، پیشنهاداتی برای پژوهش بیشتر ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

خلاقیت ، تفکر خلاق ، یادگیری خلاقانه ، آفرینندگی