طراحی و اعتباریابی الگوی کیفیت پژوهش دانشگاهی در دانشگاه های علوم انسانی و اجتماعی

یکی از دغدغه های مهم پژوهشگران، پیشگیری از نارساییهای کیفی مبتنی بر ویژگی های علمی در پژوهش است. عوامل گوناگونی در بهبود کیفیت پژوهش در حوزه علم انسانی و اجتماعی اثرگذار هستند. بنظر می رسد شناسایی و واکاوی این عوامل و کاربست آنها میتواند به ارتقای کیفیت پژوهش بیانجامد. هدف نهایی پژوهش حاضر، طراحی و اعتباریابی الگوی کیفیت پژوهش دانشگاهی در دانشگاههای علوم انسانی و اجتماعی بود. در این پژوهش، رویکرد پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی متوالی بکار گرفته شد. در بخش کیفی، با استفاده از استراتژی پژوهشی نظریه دادهبنیاد و با مصاحبه نیمه ساختاریافته با ۱۹ مشارکت کننده از خبرگان، کدهای معنایی کیفیت پژوهش دانشگاهی استخراج شد. با استفاده از روش کدگذاری نظاممند اشتراوس وکوربین، دادههای کیفی در سه مرحله باز، محوری و انتخابی کدگذاری شدند. تعداد ۵۰۳ مفهوم، ۲۹ مقوله فرعی، و ۸ مقوله اصلی شناسایی و طبقهبندی شدند. با ابتناء به دادههای پژوهش، «مدیریت و قوانین پژوهش» به عنوان شرایط علی، «تعالی کیفیت پژوهش» به عنوان مقوله اصلی، «ویژگیهای فنی و جهانی شدن» به عنوان شرایط زمینهای، «نیروی انسانی» به عنوان شرایط مداخله گر، «نظارت و ارزیابی» به عنوان راهبردهای عمل-تعامل، و در نهایت «کارایی و اثربخشی، و پذیرش نتایج پژوهشها» به عنوان پپامد شناسایی شدند. در بخش کمی پژوهش، ابتدا بر اساس مقولههای اصلی، مقولههای فرعی و مفاهیم حاصل شده، ابزار پرسشنامه محقق ساخته تدوین شد. سپس با استفاده از نمونهگیری غیراحتمالی در دسترس، تعداد ۹۵ نفر از اعضای هیئت علمی موسسات آموزشعالی حوزه علوم انسانی و اجتماعی برای پاسخگویی به پرسشنامه انتخاب شدند. دادههای پرسشنامه به کمک روش های آمار توصیفی و استنباطی تحلیل شدند. نتایج بررسی الگو در حالت کلی و همچنین الگوهای فرعی نشان داد که تمامی بارهای عاملی سوالات و همچنین ارتباط بین مقولههای فرعی و اصلی در محدوده مجاز و استاندارد هستند و الگو در حالت کلی، دارای برازش است. یافته های این پژوهش راهکارهای مفید و نظام مندی برای بهبود کیفیت پژوهش دانشگاهی در حوزه علوم انسانی و اجتماعی ارائه داد که میتواند به تعالی کیفیت پژوهشهای دانشگاهی در این حوزه کمک نماید.

کلیدواژه ها:

پژوهش دانشگاهی ، کیفیت پژوهش ، ارزیابی کیفیت پژوهش ، علوم انسانی وعلوم اجتماعی