تحلیل روند تغییرات گذشته وآینده کاربری اراضی حوزه آبخیز زولاچای

بررسی پیش بینی تغییرات کاربری و پوشش اراضی از جمله عوامل مهم برای درک تحولات محیطی در تمام مقیاس های زمانی و مکانی می باشد. هدف پژوهش حاضر بررسی روند تغییرات گذشته و پیش بینی وضعیت آتی کاربری اراضی حوضه آبخیز زولاچای واقع در استان آذربایجان غربی یکی از زیرحوضه های حوضه آبریز دریاچه ارومیه در ۳۳ اخیر است. به همین منظور ابتدا تصاویر Sentinel۲ و Lansat ۵, ۷، برای سال های ۱۹۹۰، ۲۰۲۰،۲۰۱۶،۲۰۱۰،۲۰۰۵،۲۰۰۰، ۱۹۹۵ و۲۰۲۳ دریافت گردید. سپس روش های پیش پردازش در محیط نرم افزارهای مختلف اعمال و تصاویر مربوطه به محیط نرم افزار eCognition ارسال گردید. در این محیط با استفاده از روش شیءگرا مدل طبقه بندی نزدیک ترین همسایگی اجرا و نقشه های کاربری و پوشش اراضی تولید شد. در نهایت با استفاده از روش CA مارکوف شبیه سازی تغییرات کاربری اراضی برای سال ۲۰۳۰ انجام شد. برای بررسی صحت مدل CA مارکوف، نقشه تغییرات پیش بینی شده سال ۲۰۲۳ با نقشه طبقه بندی ۲۰۲۳ صحت سنجی شد. نتایج پژوهش نشان داد که با کاربرد روش های دانش ­پایه به ویژه طبقه بندی نزدیک ترین همسایگی امکان تولید نقشه های کاربری اراضی با دقت بالا ضریب کاپا۹۱% امکان پذیر است. ضمنا با اعمال مدل مارکوف نقشه های تغییرات کاربری اراضی با دقت قابل قبول ۸۷% امکان پذیر است. نتایج نهایی نشان می دهد تا سال ۲۰۳۰ میلادی کاربری اراضی کشاورزی ۰۳/۱۵% محدوده های مسکونی ۹/۰% و دیم حدود ۱۴% افزایش خواهد داشت. کلاس کاربری خاک در حد ۶۸/۲۳% و مراتع به میزان ۵/۶% کاهش خواهند داشت. در مجموع، مدل های نهایی نشان دهنده دقت بالای روش های دانش پایه و شیءگرا، و همچنین کارایی مناسب مدل مارکوف در مطالعه تغییرات کاربری اراضی هستند. یافته های حاصل از پژوهش حاضر می توانند در روند برنامه ریزی های محیطی آتی، به ویژه با هدف توصیه پایدار و بهره برداری اصولی از اراضی، به عنوان مرجع مورد استفاده قرار گیرند.

کلیدواژه ها:

تصاویرماهواره ای سنتینل۲ و لندست ، زنجیره مارکوف ، پردازش شیءگرا ، وضعیت اراضی ، حوزه آبخیززولاچای