تعیین نوع کانسار مس در شمال باختر نائین (استان اصفهان): براساس شواهد کانی سازی، میانبار سیال و زمین شیمی

کانسار مس شمال­ باختر نائین در توالی آتشفشانی- رسوبی ائوسن کمان ماگمایی ارومیه- دختر واقع شده است. سنگ میزبان کانه­ زایی واحدهای آتشفشانی متخلخل مانند  بازالت بادامکی، آندزیت بازالت، آندزیت و برش ­های آتشفشانی آندزیتی هستند و بیشتر توسط مناطق گسلی شیب­ دار کنترل می­ شود. دگرسانی های مرتبط با کانه زایی مس در این محدوده، شامل دگرسانی های اپیدوتی- کلریتی، سیلیسی و هماتیتی است. سولفیدهای اصلی مس عبارتند از کالکوسیت، کالکوپیریت و کولیت که دارای بافت پر کننده فضای خالی، رگه- رگچه ای و جانشینی هستند. اختلاط سیال گرمابی اولیه با شورابه ­های حوضه ­ای و دریایی با دمای ۱۴۹ تا ۳۲۱ درجه سانتی ­گراد و متوسط شوری ۷/۷ درصد وزنی معادل نمک طعام (NaCl) مسئول کانی­ سازی مس در این محدوده است. این واحدهای میزبان، غنی شدگی در عناصر خاکی کمیاب سبک (LREE) و عناصر لیتوفیل بزرگ یون (LILE) و تهی شدگی در عناصر با میدان پایداری بالا (HFSE) نشان می­ دهند. این ویژگی­ های زمین ­شیمیایی همراه با مدل­ سازی عناصر کمیاب نشان می­ دهند که واحدهای آتشفشانی میزبان کانه ­زایی، در نتیجه تبلور بخشی از ماگمای والد با منشا گوشته غنی شده زیر سنگ ­کره قاره ای ایجاد شده است و این ماگما طی صعود و استقرار دچار آلایش پوسته ­ای شده است. این کانه زایی به احتمال قوی، حاصل رخداد فعالیت آتشفشانی غنی از مس، شستشو و حمل مس توسط کمپلکس کلریدی از سنگ های آتشفشانی است. با توجه به ویژگی هایی مانند محیط زمین ­ساختی، سنگ میزبان، عوامل کنترل­ کننده کانه ­زایی، کانی­ شناسی، ساخت و بافت،  می­ توان کانسار مس در منطقه شمال­ باختر نائین را در رده کانسارهای نوع مانتو قرار داد.

کلیدواژه ها:

کانه زایی ، زمین شیمی ، میانبار سیال ، گدازه آندزیت- بازالت ، ائوسن ، مس نوع مانتو ، نائین