اثر محلول پاشی روی و آهن در مراحل مختلف نموی بر ویژگی های کمی و کیفی دانه دو رقم گندم دیم (Triticum aestivum L.)

به منظور بررسی اثر کاربرد عناصر ریزمغذی (کلات آهن شش در هزار، کلات روی چهار در هزار و محلول پاشی آب به عنوان شاهد) به صورت محلول پاشی در مراحل مختلف رشد (پنجه زنی، ساقه دهی و پر شدن دانه) بر ویژگی های کمی و کیفی دانه دو رقم گندم دیم (Triticum aestivum L.) (آسمان و پایا)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال زراعی ۱۴۰۲-۱۴۰۱ در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد اجرا شد. در این بررسی، صفات عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد سنبلچه در سنبله، غلظت روی، آهن، پروتئین دانه و میزان رنگیزه های فتوسنتزی برگ مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر رقم بر عملکرد دانه و شاخص برداشت و تعداد سنبلچه در سنبله و میزان کلروفیل و کاروتنوئیدها معنی دار بود. تیمار محلول پاشی آهن و روی سبب افزایش معنی دار غلظت آهن و روی دانه نسبت به شاهد شد، اما بر عملکرد دانه، شاخص برداشت، درصد پروتئین دانه و رنگیزه های کلروفیل تفاوت معنی داری نداشت. اثر متقابل تیمار های رقم × زمان محلول پاشی بر عملکرد دانه معنی دار بود. بیشترین مقدارعملکرد دانه با کاربرد عناصر ریزمغذی در مرحله ساقه دهی رقم پایا با میانگین ۷۳۰ کیلوگرم در هکتار به دست آمد. در مجموع، می توان چنین استنباط نمود که کاربرد روی و آهن در شرایط اقلیمی منطقه به علت اختلال در سنتز کلروفیل و پروتئین سازی ناشی از خشکسالی به وجود آمده بر افزایش عملکرد گندم دیم موثر نبوده، اما سبب افزایش غلظت آهن و روی دانه شد و ممکن است یک راهبرد امیدوار کننده برای بهبود امنیت غذایی و مقابله با کمبود عناصر ریزمغذی در انسان باشد.

کلیدواژه ها:

کلروفیل ، عملکرد دانه ، عناصر ریزمغذی