اثر محلول پاشی آهن و اسید سالیسیلیک بر خصوصیات رشدی و عملکرد کنجد (Sesamum indicum L.) در شرایط کم آبیاری

یکی از اثرات تنش خشکی بر هم زدن تعادل تغذیه‎ای در گیاهان است. کاربرد عناصر غذایی مانند آهن به صورت محلول‎پاشی به دلیل تاثیر در افزایش مقاومت به تنش های غیرزیستی می تواند در کاهش خسارت ناشی از کمبود آب موثر باشد. اسید سالیسیلیک یکی از تنظیم کننده های رشد گیاهی است که در افزایش تحمل گیاهان به تنش‎هایی هم چون خشکی موثر است. به منظور بررسی واکنش کنجد (Sesamum indicum L.) به خشکی به‎ویژه تاثیر محلول پاشی با آهن و اسید سالیسیلیک، آزمایشی در سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ به‎صورت اسپلیت‎پلات فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‎های کامل تصادفی در مزرعه مجتمع آموزش عالی گناباد با سه تکرار انجام شد. سه سطح مختلف آبیاری (آبیاری کامل، قطع آبیاری از مرحله گل دهی و از مرحله کپسول دهی تا انتهای فصل رشد) در کرت های اصلی، و محلول پاشی (یک میلی‎مولار) و عدم محلول پاشی اسید سالیسیلیک و ریزمغذی آهن (سه در هزار) به صورت فاکتوریل در کرت‎های فرعی قرار گرفتند. بیشترین ارتفاع بوته در شرایط کاربرد همزمان اسید سالیسیلیک و آهن در آبیاری کامل (۸۲.۶۶ سانتی‎متر) و کمترین ارتفاع بوته در تیمار عدم‎ کاربرد اسید سالیسیلیک و آهن و شرایط قطع آبیاری در مرحله گل دهی (۴۲.۶۶ سانتی‎متر) مشاهده شد. بیشترین تعداد دانه در کپسول در تیمار کاربرد همزمان محلول پاشی اسید سالیسیلیک و آهن در تیمار قطع آبیاری در مرحله کپسول دهی (۵۶.۶۶) و کمترین مقدار این صفت در شرایط عدم کاربرد اسید سالیسیلیک و آهن و تیمار قطع آبیاری در مرحله گل دهی (۲۲.۷۷ دانه در کپسول) به دست آمد. با قطع آبیاری در مرحله کپسول دهی و گل دهی، عملکرد دانه به‎ترتیب ۳۹ و ۵۵ درصد نسبت به آبیاری کامل کاهش یافت و محلول پاشی آهن باعث افزایش عملکرد دانه به میزان ۱۸ درصد نسبت به عدم مصرف آهن شد. تیمار قطع آبیاری در مرحله کپسول‎دهی، محلول پاشی همزمان اسید سالیسیلیک و آهن و محلول پاشی جداگانه اسید سالیسیلیک و آهن، شاخص برداشت را به ترتیب ۱۶، ۷ و ۶ درصد نسبت به عدم کاربرد محلول پاشی افزایش داد. به‎طور کلی، به نظر می‎رسد که محلول‎پاشی یک میلی‎مولار اسید سالیسیلیک و پنج در هزار آهن، اثرات منفی قطع آبیاری در مرحله گل دهی و کپسول‎دهی در کنجد را کاهش داد.

کلیدواژه ها:

اسید آلی ، شاخص برداشت ، عملکرد دانه ، عناصر ریزمغذی ، قطع آبیاری