ارائه مدل انتقال تکنولوژی بین المللی در بستر صنعت 5.0 با تمرکز بر تکنولوژی های پیشرفته

با ظهور صنعت 5.0 و اهمیت روزافزون تکنولوژی های پیشرفته در توسعه اقتصادی کشورها، انتقال موفق این تکنولوژی ها به چالشی کلیدی تبدیل شده است. پیچیدگی های فنی، هزینه های بالا، ریسک های متعدد و لزوم همگرایی تکنولوژی ها در بستر صنعت 5.0، نیاز به مدلی جامع برای مدیریت اثربخش این فرآیند را برجسته می سازد. هدف اصلی این پژوهش، ارائه و اعتبارسنجی مدلی برای انتقال تکنولوژی بین المللی در بستر صنعت 5.0 با تمرکز بر تکنولوژی های پیشرفته است. این پژوهش با رویکردی آمیخته انجام شده است. در بخش کیفی، ابتدا با جستجو در پایگاه های معتبر علمی و با استفاده از کلیدواژه های مرتبط، 523 مقاله شناسایی شد که پس از حذف موارد تکراری و غربالگری بر اساس معیارهای ورود، نهایتا 84 مقاله کلیدی در بازه 2017-2024 انتخاب گردید. با استفاده از متن کاوی و به کارگیری تکنیک های پردازش زبان طبیعی و یادگیری ماشین، مفاهیم و الگوهای کلیدی استخراج گردید. در این مرحله از کتابخانه های NLTK و SpaCy در محیط پایتون برای پیش پردازش داده ها، استخراج کلمات کلیدی، تحلیل احساسی و خوشه بندی مفاهیم استفاده شد. سپس با روش تحلیل مضمون طی شش مرحله (آشنایی با داده ها، کدگذاری اولیه، جستجوی مضامین، بازبینی مضامین، تعریف و نام گذاری مضامین و تهیه گزارش)، مراحل، مولفه ها و شاخص های مدل شناسایی گردید. در بخش کمی، با نظرسنجی از 9 متخصص با میانگین 13.2 سال تجربه در پروژه های انتقال تکنولوژی، که 77.8 درصد آنها دارای مدرک دکتری و 22.2 درصد دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته های تخصصی مرتبط بودند، اهمیت نسبی و رتبه بندی عناصر مدل با روش های SWARA و WASPAS تعیین شد. اعتبارسنجی نتایج از طریق تحلیل حساسیت با دو سناریوی تغییر 20 درصدی در وزن معیارهای ارزیابی، انجام گرفت. یافته های پژوهش منجر به شناسایی 9 مرحله اصلی، 46 مولفه و 182 شاخص برای انتقال تکنولوژی در بستر صنعت 5.0 شد. تحلیل های آماری نشان داد مراحل "شناسایی و گزینش" (با وزن 0.168)، "انطباق تکنولوژی" (با وزن 0.150) و "کاربرد و بهره برداری" (با وزن 0.075) به ترتیب بیشترین اهمیت را در فرآیند انتقال تکنولوژی دارند. تحلیل حساسیت نیز پایداری مدل را در برابر تغییرات پارامترها تایید نمود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که موفقیت در انتقال تکنولوژی های پیشرفته مستلزم توجه ویژه به مراحل شناسایی، انطباق و بهره برداری است. همچنین، اهمیت زیرساخت های دیجیتال و قابلیت های همگرایی تکنولوژی ها در بستر صنعت 5.0 برجسته شده است. بر اساس یافته های پژوهش پیشنهاد می شود سازمان ها با استفاده از مدل ارائه شده در این پژوهش و با تمرکز بر سه مرحله کلیدی شناسایی شده، برنامه های انتقال تکنولوژی خود را بازطراحی نمایند. همچنین ایجاد مراکز تخصصی همکاری های بین المللی با تمرکز بر پروژه های مشترک تحقیق و توسعه در حوزه تکنولوژی های پیشرفته پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه ها:

انتقال تکنولوژی ، تکنولوژی بین المللی ، صنعت 5.0 ، تکنولوژی های پیشرفته ، همگرایی تکنولوژی ، متن کاوی.