مروری انتقادی بر تحول نظریه های یادگیری شناختی در بستر فناوری های هوش مصنوعی در آموزش

در دهه های اخیر، نظریه های یادگیری شناختی همچون نظریه پردازش اطلاعات، یادگیری معنادار، و ساخت گرایی نقش مهمی در جهت دهی به نظام های آموزشی ایفا کرده اند. با ظهور فناوری های نوین، به ویژه هوش مصنوعی (AI)، بسترهای آموزش نیز دچار تحول اساسی شده اند؛ به گونه ای که تعامل میان فراگیر و محیط یادگیری از ساختارهای سنتی فاصله گرفته و به سوی تجربه های یادگیری شخصی سازی شده، تطبیقی و مبتنی بر داده های بلادرنگ حرکت کرده است. این مقاله، به شیوه ای مروری انتقادی، سیر تحول نظریه های یادگیری شناختی را در پرتو تحولات فناوری هوش مصنوعی بررسی می کند و می کوشد با تحلیل مطالعات نظری و تجربی، چگونگی سازگاری یا چالش این نظریه ها با بسترهای نوین را آشکار سازد. در این راستا، نقش ابزارهایی چون معلمان مجازی، چت بات های آموزشی، سیستم های توصیه گر و تجزیه وتحلیل یادگیری (Learning Analytics) در بازتعریف مفاهیم کلیدی مانند توجه، حافظه، بازخورد و فرایند حل مسئله مورد واکاوی قرار می گیرد. یافته های مروری این مقاله نشان می دهد که گرچه نظریه های شناختی کلاسیک همچنان دارای کاربرد هستند، اما برای هم سویی با ساختارهای یادگیری مبتنی بر هوش مصنوعی نیازمند بازنگری مفهومی و چارچوبی اند.

کلیدواژه ها:

یادگیری شناختی ، هوش مصنوعی در آموزش ، نظریه های یادگیری ، آموزش تطبیقی ، تحلیل یادگیری ، فناوری آموزشی ، یادگیری شخصی سازی شده