شناسایی خطر و ارزیابی ریسک در پروژه های عمرانی: یک تحلیل سیستماتیک با استفاده از روش های کمی و کیفی

صنعت ساخت وساز به عنوان یکی از پرخطرترین محیط های کاری شناخته می شود که سالانه منجر به تلفات جانی و مالی قابل توجهی می گردد. این پژوهش با هدف شناسایی خطرات و ارزیابی ریسک در پروژه های عمرانی، به منظور کاهش حوادث و بهبود ایمنی شغلی انجام شده است. در این مطالعه، از روش های تحلیلی مختلفی همچون FMEA (تحلیل حالات شکست و اثرات آن)، HAZOP (مطالعه خطر و قابلیت اجرا) و روش ویلیام فاین برای ارزیابی ریسک استفاده شده است. داده های این پژوهش از ۷۰ پروژه عمرانی در پنج کشور با سطوح درآمدی متفاوت (ایران، آمریکا، هند، آلمان و امارات) جمع آوری شده اند تا تاثیر عوامل اقتصادی، فرهنگی و فنی بر اثربخشی تجهیزات حفاظت فردی و مدیریت ریسک بررسی شود. نتایج نشان می دهد که عدم تطابق PPE با نیازهای پروژه، آموزش ناکافی و نظارت ضعیف از مهم ترین عوامل کاهش اثربخشی ایمنی در پروژه ها هستند. همچنین، این مطالعه به منظور اولویت بندی ریسک ها از ماتریس RPN عدد اولویت ریسک استفاده کرده است که بر اساس سه فاکتور احتمال وقوع O، شدت پیامدS و احتمال کشف D محاسبه می شود. یافته ها حاکی از آن است که خطراتی مانند سقوط از ارتفاع، برق گرفتگی و ریزش سازه بیشترین ریسک را در پروژه های عمرانی دارند و نیازمند اقدامات کنترلی فوری هستند. در نهایت، این پژوهش راهکارهای عملیاتی از جمله حذف خطر، جایگزینی، کنترل های مهندسی و استفاده از PPE را برای کاهش ریسک پیشنهاد می دهد. این مطالعه می تواند به مدیران پروژه، مهندسان ایمنی و سیاست گذاران در تدوین استراتژی های ایمنی موثر کمک کند.

کلیدواژه ها:

شناسایی خطر ، ارزیابی ریسک ، پروژه های عمرانی ، ایمنی شغلی