توصیف صراط مستقیم وجودی و سلوکی در فرهنگ عرفانی و تحلیل هستی شناختی آنها بر پایه نظریه حرکت جوهری نفس

انسان دارای وجودی سیال است که در بستر آن، واجد مراتب طبیعی، معدنی، نباتی، حیوانی و انسانی می گردد و به تدریج باطن و ذات خویش را که بر اساس آن در آخرت به محضر پروردگارش بار می یابد، سامان می دهد. در علم سلوک، صراطی که انسان در ذیل ربوبیت الهی طی می کند تا استعدادهای خویش را شکوفا نماید، صراط مستقیم وجودی نامیده می شود و صراطی که انسان به حسب اراده و اختیار آزاد خویش در آن سیر می کند و تحت ربوبیت خاص الهی و رحمت رحیمیه خداوند و هدایت خاص او مقامات سلوکی را، یکی پس از دیگری، طی می کند و لطائف وجودی خویش را به فعلیت می رساند، صراط مستقیم سلوکی نامیده می شود. حال بر پایه وجود سیال نفس، صراط وجودی ای که انسان آن را ذیل ربوبیت الهی به منظور به فعلیت رساندن استعدادهای ذاتی خویش طی می کند، همین حقیقت تجددی او است. همچنین اگر انسان استعداد سلوک به سوی خداوند و نیل به معرفت توحیدی را داشته باشد، در بستر همین هویت سیال او است که به تدریج لطائف طبع، نفس و عقل در مسیر سلوک قرار گرفته و لطائف روح، سر، خفی و اخفی فعلیت می یابند؛ لذا صراط مستقیم سلوکی در متن صراط مستقیم وجودی جریان می یابد و ظرف هر دو، نحوه وجود انسانی است.

کلیدواژه ها:

وجود سیال انسانی ، صراط مستقیم وجودی ، صراط مستقیم سلوکی ، استعدادهای ذاتی ، لطائف وجودی