اراده الهی از منظر عارفان مسلمان

این نوشتار با روش تحلیلی- عقلی از منظر عرفان اسلامی، به مسئله اراده پرداخته است. در اینکه حقیقت اراده چیست، عالمان حوزه های علوم عقلی، با عبارات مختلف، تعریف های (به حسب ظاهر) متفاوت ارائه داده اند که رسیدن به تعریف واحد را، دشوار می نماید. این نوشتار، تلاش کرده است که با تحلیل عبارات عارفان و تبیین آنها، تا حدودی به معنای واحد و وفاق جمعی در این زمینه دست یابد. بعضی از عارفان مسلمان، تقسیم اسماء و صفات را به اسمای ذات، صفات و افعال در مرتبه الوهیت، تصویر کرده اند. آنان برخی اسماء را از اسمای ذات و برخی را از اسمای صفات و برخی را از اسمای افعال دانسته اند و برای هردسته ملاکی ارائه داده اند؛ اما بعضی دیگر از عارفان مسلمان، بر پایه ملاک دیگر (بر پایه مراتب هستی)، اسماء و صفات را به اسمای ذات، صفات و افعال تقسیم کرده اند. بر اساس مشرب اول، اراده از اسمای صفات و بر اساس مشرب دوم، اراده هم از اسمای ذات و هم از اسمای صفات و هم از اسمای افعال می تواند باشد. برپایه مشرب دوم می توان به بسیاری از اشکالات (که در زمینه اسمای الهی وجود دارند) پاسخ داد و معضلات آن را حل وفصل نمود.

کلیدواژه ها:

معناشناسی ، اراده ، مشیت ، اسماء ذات ، صفات