نقش حقوق بینالملل در بحرانهای بهداشت جهانی: آیا آماده چالش های بعدی هستیم؟

بحران های بهداشتی جهانی در دهه های اخیر، به ویژه پاندمی کووید-۱۹۱، ناکارآمدی و چالش های ساختاری نظام حقوق بین الملل بهداشت را آشکار کرده اند. در حالی که اسناد بین المللی نظیر مقررات بهداشت بین المللی (IHR ۲۰۰۵) و معاهدات حقوق بشری چارچوب هایی برای مدیریت این بحران ها ارائه داده اند، شکاف های حقوقی و اجرایی موجود همچنان مانعی برای پاسخ موثر به تهدیدات سلامت جهانی است. این پژوهش با هدف تحلیل ظرفیت ها و محدودیت های حقوق بین الملل در مواجهه با بحران های بهداشتی، به بررسی تعهدات دولت ها، نابرابری در توزیع منابع بهداشتی، و تضاد میان اقدامات اضطراری با حقوق بشر پرداخته است. روش پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر تحلیل اسناد بین المللی، بررسی مقررات IHR و تحلیل مطالعه موردی دو بحران ابول و کووید-۱۹۱ است. نتایج نشان داد که نبود ضمانت اجراهای الزام آور، بحران اعتماد به نهادهای بین المللی، و ضعف در تحقق عدالت توزیعی، از مهم ترین چالش های حکمرانی سلامت جهانی محسوب می شوند. این یافته ها بیانگر ضرورت اصلاحات بنیادین در نظام حقوق بین الملل، تدوین پیمان جهانی همه گیری (Pandemic Treaty)، و تقویت نظارت و پاسخگویی دولت ها است. در نهایت، حقوق بین الملل بهداشت برای پاسخ موثر به بحران های آتی نیازمند ارتقای الزام آوری، شفافیت و همکاری بین المللی است.

کلیدواژه ها:

حقوق بینالملل بهداشت ، بحرانهای بهداشتی جهانی ، مقررات بهداشت بینالمللی ، حقوق بشر ، پیمان جهانی همهگیری