بررسی مراحل عقد و مدیریت قراردادهای بین المللی نفت و گاز از مذاکره تا اجرا و فسخ در حقوق کامن لا، رومی-ژرمنی و اسلامی

قراردادهای بین المللی نفت و گاز از مهم ترین ابزارهای حقوقی برای مدیریت منابع انرژی در سطح جهانی محسوب می شوند. این قراردادها به دلیل ماهیت بلندمدت، پیچیدگی های اقتصادی و فنی، و تاثیرات ژئوپلیتیکی، نیازمند بررسی های دقیق حقوقی در تمامی مراحل از مذاکره تا اجرا و فسخ هستند. سه نظام حقوقی کامن لا، رومی-ژرمنی و اسلامی که در سطح بین المللی تاثیرگذارند، هر یک رویکردی متفاوت نسبت به مدیریت این قراردادها دارند. حقوق کامن لا بر اصل آزادی قراردادی و حداقل مداخله قضایی تاکید دارد، در حالی که حقوق رومی-ژرمنی اصل لزوم حسن نیت، تعهدات پیش قراردادی و امکان تعدیل قراردادها را پذیرفته است. در حقوق اسلامی نیز علاوه بر لزوم وفای به عهد، قواعدی مانند غرر، لاضرر و خیارات فقهی در مدیریت قراردادها تاثیرگذارند. هدف این پژوهش، مطالعه تطبیقی این سه نظام حقوقی در مراحل مذاکره، اجرا و فسخ قراردادهای نفت و گاز است. در این راستا، از منابع معتبر حقوقی، مقالات داخلی و بین المللی، و قوانین مدون کشورهای مختلف بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که نظام حقوقی کامن لا انعطاف پذیرترین سیستم در قراردادهای نفت و گاز است، اما حمایت کمتری از طرفین در مذاکرات و اجرا ارائه می دهد. در مقابل، نظام رومی-ژرمنی بر حسن نیت و تعهدات پیش قراردادی تاکید دارد و امکان تعدیل قرارداد را فراهم می کند. حقوق اسلامی نیز با تکیه بر اصول شرعی، ساختاری منحصربه فرد برای تنظیم قراردادها ارائه داده که در برخی موارد، انعقاد قراردادهای بین المللی را با محدودیت هایی مواجه می کند. این پژوهش با تحلیل تطبیقی سه نظام حقوقی، پیشنهادهایی برای اصلاح قوانین مربوط به قراردادهای نفت و گاز در ایران، افزایش شفافیت در مذاکرات و اجرای تعهدات، و بهینه سازی روش های فسخ و تعدیل قراردادها ارائه می دهد که می تواند به بهبود چارچوب حقوقی این حوزه کمک کند.

کلیدواژه ها:

قراردادهای نفت و گاز ، حقوق کامن لا ، حقوق رومی-ژرمنی ، حقوق اسلامی