عوامل موثر بر مشارکت جوامع محلی در حفاظت از منابع آب (مورد مطالعه: حوزه آبخیز سد ایلام)

در راستای حفاظت از منابع آب حوزه‎های آبخیز، نقش مشارکت جوامع محلی در مدیریت منابع آب از اهمیت ویژه‎ای برخوردار است. هدف از این پژوهش، تحلیل عوامل اثرگذار بر رفتار مشارکتی آبخیزنشین‎ها در راستای حفاظت از منابع آب در حوزه آبخیز سد ایلام است. این مطالعه جزو تحقیقات توصیفی - همبستگی است که در آن از تکنیک پیمایش برای جمع آوری داده ها استفاده شد. جامعه آماری شامل ۱۳۵ آبخیزنشین بود که نمونه ها به صورت تصادفی انتخاب شدند. روش گردآوری داده ها و اطلاعات، پرسش‎نامه بوده است. نتیجه تحلیل توصیفی شاخص ها نشان داد که رابطه رفتار مشارکتی آبخیزنشین‎ها و سه متغیر باورهای هنجاری، هنجارهای قانونی و هنجارهای مشارکتی در سطح متوسط بودند. همچنین نتایج بررسی ضریب همبستگی اسپیرمن نشان داد که این سه متغیر با رفتار مشارکتی آبخیزنشین‎ها در سطح خطای یک درصد رابطه مثبت و معنی داری داشتند. به علاوه، هنجارهای قانونی، باورهای هنجاری و هنجارهای مشارکتی به ترتیب بیشترین سهم را در رفتار مشارکتی آبخیزنشین‎ها در راستای حفاظت از منابع آب داشتند؛ بنابراین به نظر می رسد تقویت هنجارها و باورهای آبخیزنشینان در زمینه حفاظت از منابع آب، موجب افزایش رفتارهای مشارکتی شود. این ارتقای آگاهی و تغییر نگرش در جوامع محلی موجب مشارکت فعال تر و مسئولیت پذیری بیشتر می شود که در نهایت، با هم افزایی این جوامع با سیاست های حفاظتی، به مدیریت پایدار منابع آبی و تضمین پایداری آن ها کمک خواهد کرد.

کلیدواژه ها:

باورهای هنجاری ، حفاظت منابع آب ، حوزه آبخیز ، رفتار مشارکتی ، هنجارهای قانونی