حل مسئله، پلی به سوی مسئولیت پذیری اجتماعی: بررسی نقش میانجی کفایت اجتماعی در میان دانش آموزان شهر کلاله

زمینه و هدف: این پژوهش با هدف بررسی نقش میانجی کفایت اجتماعی در رابطه بین مهارت حل مسئله و مسئولیت اجتماعی دانش آموزان پایه پنجم شهر کلاله انجام شد. سلامتی مفهومی چندبعدی است که شامل ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی می شود و در سال های اخیر تاکید بر بعد اجتماعی سلامت افزایش یافته است. مهارت حل مسئله به عنوان یک مهارت شناختی-اجتماعی نقش مهمی در رشد شخصیتی و اجتماعی کودکان ایفا می کند و می تواند رشد مسئولیت پذیری و تعاملات اجتماعی را تسهیل کند. کفایت اجتماعی نیز به عنوان یک متغیر واسطه ای مهم مطرح است، زیرا به دانش آموز کمک می کند تا همدلی، اعتماد به نفس، ارتباط موثر و همکاری با دیگران را تجربه کند. روش شناسی: این پژوهش از نوع همبستگی با رویکرد کاربردی بود. جامعه آماری شامل ۶۵۵۸ دانش آموز پایه پنجم شهرستان کلاله بود و نمونه ای ۳۶۴ نفری با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شد. ابزارهای گردآوری داده ها شامل پرسشنامه حل مسئله هپنر و کراسکوف (۱۹۹۵)، پرسشنامه کفایت اجتماعی پرندین (۱۳۸۵)، و پرسشنامه مسئولیت پذیری کردلو (۱۳۹۳) بودند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ۲۵ و آزمون های آماری توصیفی و استنباطی مانند همبستگی اسپیرمن و تحلیل رگرسیون تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین حل مسئله با مسئولیت اجتماعی با نقش میانجی کفایت اجتماعی در دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد. ضریب همبستگی کلی (R) برابر با ۰. ۹۶ و ضریب تعیین تعدیل شده (Adjusted R²) معادل ۰. ۸۵ بود که نشان می دهد حدود ۸۵ درصد از تغییرات مسئولیت اجتماعی توسط متغیرهای مدل (حل مسئله و کفایت اجتماعی) قابل تبیین است. همچنین، آماره دوربین-واتسون برابر با ۱. ۲۸ نشان دهنده عدم وجود خودهمبستگی در خطاها بود. تحلیل واریانس (ANOVA) نیز نشان داد که اثر مجموع متغیرهای پیش بین بر مسئولیت اجتماعی معنادار است (F = ۷۳. ۲, p < ۰. ۰۰۱). نتیجه گیری: فرضیه اصلی پژوهش مبنی بر وجود رابطه بین حل مسئله با مسئولیت اجتماعی با نقش میانجی کفایت اجتماعی به طور کامل تایید شد. مهارت حل مسئله، چه به صورت مستقیم و چه از طریق نقش واسطه ای کفایت اجتماعی، تاثیر معناداری بر سطح مسئولیت اجتماعی دانش آموزان دارد. این یافته ها بر اهمیت تدوین برنامه های آموزشی برای تقویت مهارت های حل مسئله و کفایت اجتماعی در مدارس ابتدایی تاکید دارد.

کلیدواژه ها:

حل مسئله ، مسئولیت اجتماعی ، کفایت اجتماعی ، دانش آموزان ، پایه پنجم.