بررسی اثربخشی برنامه آموزشی مبتنی بر خلاقیت با رویکرد درمانگرمحور و خانواده محور بر تنظیم هیجان دانش آموزان دختر سرآمد

چکیده مقدمه: دانش آموزان سرآمد به­عنوان یکی از سرمایه­های انسانی جامعه باید مورد توجه نظام تعلیم و تربیت هر جامعه قرار گیرند. این پژوهش با هدف اثربخشی برنامه آموزشی مبتنی بر خلاقیت با رویکرد درمانگرمحور و خانواده­محور بر تنظیم هیجان دانش­آموزان سرآمد انجام شد. روش کار: طرح پژوهش نیمه­آزمایشی با پیش­آزمون- پس­آزمون- پیگیری در گروه آزمایش و گواه صورت گرفت. جامعه پژوهش را تمامی دانش­آموزان سرآمد دختر شهر تهران در دامنه سنی ۶ تا ۸ سال تشکیل دادند. با توجه به جامعه پژوهش سه مدرسه دولتی دخترانه با روش نمونه­گیری تصادفی ساده از بین مدارس ابتدایی دخترانه دولتی منطقه ۱۸ آموزش و پرورش شهر تهران انتخاب شدند، سپس با استفاده از نسخه نوین هوش­آزمای تهران- استانفورد- بینه و از طریق روش نمونه­گیری در دسترس، از بین دانش­آموزان دختر، ۴۵ دانش­آموز دختر سرآمدی که هوشبهر بالای ۱۲۰ داشتند، به­عنوان نمونه انتخاب و سپس به صورت تصادفی در سه گروه آزمایش درمانگرمحور (۱۵ نفر)، آزمایش خانواده­محور (۱۵ نفر) و گواه (۱۵ نفر) جایگزین شدند. سیاهه تنظیم هیجان (شیلد و کیکتی، ۱۹۹۸) ابزار مورد استفاده در این پژوهش بود. برنامه آموزشی مبتنی بر خلاقیت به مدت ۱۲ جلسه (یک ماه و نیم) بر روی گروه­های آزمایش انجام شد. داده­های آماری با استفاده از نرم­افزار SPSS-۱۸ و مدل آماری اندازه­گیری مکرر تحلیل شد. یافته­ها: نتایج این مطالعه نشان داد که برنامه آموزشی مبتنی بر خلاقیت با دو رویکرد درمانگرمحور و خانواده­محور بر تنظیم هیجان و بی­ثباتی/منفی­گرایی اثربخش بوده است (۰۱/۰>P). همچنین، شدت اثر در مولفه تنظیم هیجان، در گروه درمانگرمحور (۷۲/۰) و گروه خانواده­محور (۷۰/۰) و شدت اثر در مولفه بی­ثباتی/ منفی­گرایی، در گروه درمانگرمحور (۵۱/۰) و گروه خانواده­محور (۷۵/۰) بود که نشان می­دهد در مولفه بی­ثباتی/ منفی­گرایی رویکرد خانواده­محور اثربخشی بیشتر و در مولفه تنظیم هیجان رویکرد درمانگرمحور اثربخشی بیشتری داشته است. نتیجه­گیری: می­توان از این برنامه آموزشی به­عنوان یک مداخله اثربخش برای افزایش و یا بهبود تنظیم هیجان کودکان به خصوص کودکان سرآمد استفاده کرد و بهتر است برای بهبود هر مولفه در کودکان از رویکردی که اثربخشی بیشتری داشته استفاده شود.

کلیدواژه ها:

Emotion Regulation ، Creativity-based educational program ، family oriented ، gifted students. ، تنظیم هیجان ، برنامه آموزشی مبتنی بر خلاقیت ، خانواده­محور ، دانش­آموزان سرآمد.