بررسی تاثیر مداخله آموزشی مبتنی بر مدل فرانظریه ای بر رفتار سیگار کشیدن در مردان

سابقه و هدف: افراد در مراحل مختلف رفتار ترک سیگار قرار دارند و میزان آمادگی آن ها برای تغییر رفتار متفاوت می باشد. این مطالعه با هدف تعیین تاثیر مداخله آموزشی مبتنی بر مدل فرانظریه ای بر رفتار سیگار کشیدن در مردان سیگاری شهر قم، انجام پذیرفت. مواد و روش ها: پژوهش مداخله ای حاضر، در بین مردان سیگاری ۳۰ تا ۶۰ سال و مراجعه کننده به مراکز خدمات جامع سلامت شهر قم در سال ۱۴۰۲ انجام شد. نمونه گیری با روش نمونه گیری در دسترس، با احتساب ۱۰ درصد ریزش برابر با ۵۵ نفر برای هر گروه مداخله و کنترل که به صورت تصادفی(جهت تصادفی سازی افراد در دو گروه از روش بلوک های جایگشتی ۴ تایی (Permuted block randomization)، به دست آمد. پس از تکمیل پرسشنامه های پیش آزمون، شش جلسه آموزشی ۴۵ دقیقه به روش سخنرانی، پرسش و پاسخ و بارش افکار انجام شد. دو ماه پس از مداخله آموزشی مرحله پس آزمون انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده های کمی، فراوانی، درصد فراوانی و میانگین و انحراف معیار آزمون های توصیفی و استنباطی و آزمون های کای اسکوئر، t-مستقل، t-زوجی استفاده شد. سطح معنی داری کم تر از ۰۵/۰ بود. یافته ها: میانگین سن شرکت کنندگان ۷/۶±۳۹/۶ سال بود. بعد از مداخله آموزشی، میانگین نمره رفتار سیگار کشیدن در گروه آزمون به صورت معنی دار نسبت به قبل از مداخله، کاهش یافته بود (۰/۰۰۱P<، قبل مداخله ۱/۹±۹/۴، بعد از مداخله ۱/۳±۸/۰۴). میانگین نمره سازه مراحل تغییر، سازه فرآیندهای تغییر در گروه آزمون بعد از آموزش به صورت معنادار نسبت به قبل از مداخله، افزایش یافته بود (۰/۰۰۱P<، ۷/۳±۷۳/۰۵). میانگین نمره سازه وسوسه، نیز بعد از آموزش درگروه آزمون، کاهش آماری معنی داری مشاهده شد (۰/۰۰۱p<،۵/۱±۲۹/۲). استنتاج: مداخلات آموزشی مبتنی بر مدل فرانظریه ای همراه با آموزش مهارت های مقابله ای و مشاوره فردی می تواند در مراحل تغییر، تصمیم گیری، وسوسه انگیزی و ترک سیگار کشیدن تاثیر گذار باشد.

کلیدواژه ها:

smoking behavior ، Transtheoretical model ، educational intervention ، رفتار سیگار کشیدن ، مدل فرانظریه ای ، مداخله آموزشی